ΚΑΡΝΑΒΑ(ΡΝΑ)ΛΙΚΑ. Μελετήματα για τη βαρναλική ποιητική

Στον Μακρύ Κατάλογο των βραβείων του «Χάρτη», 2023,
στην κατηγορία του Δοκιμίου

Το βιβλίο περιέχει έξι κείμενα που γράφτηκαν και δημοσιεύτηκαν στις δύο τελευταίες δεκαετίες. Για την παρούσα έκδοση ξανακοιτάχτηκαν για να συμπληρωθούν, να αναθεωρηθούν σε κάποια σημεία, ή για να διαγραφούν κάποιες λογικές επικαλύψεις. Ο πρώτος στόχος των συγκεντρωθέντων κειμένων είναι, όπως υπονοεί και ο αμφίσημος τίτλος του βιβλίου, η –υπό το φως της μπαχτινικής προοπτικής– ανάδειξη της καρναβαλικής θεώρησης του κόσμου, που αναδύεται από τη σύνολη βαρναλική δημιουργία.  Βέβαια, το καρναβαλικό στοιχείο δεν είναι μονοπαγές στη γραφή του Βάρναλη αλλά συνοδεύεται από μια βαθιά και τρυφερή λυρικότητα, αγώνα και αγωνία για την ποιητική μορφή και τους κοινωνικούς όρους ύπαρξης της ποίησης, και έναν ποιητικό στοχασμό που, όπως παρατήρησε ο Βύρων Λεοντάρης, «πλανιέται κυριολεκτικά επί των υδάτων της βιωματικής εμπειρίας και όχι πάνω και αποσπασμένος από αυτήν». Ο απώτερος, πάντως, στόχος του βιβλίου είναι η σύλληψη της κεντρικής στοχοθεσίας της βαρναλικής  ποιητικής. Στοχοθεσία που δίνεται εξαίρετα σε αυτό το μικρό απόσπασμα από το κείμενο του Ευτύχη Μπιτσάκη που προλογίζει την έκδοση: «Αυτό ήταν το έργο του Βάρναλη: Ένας μαχόμενος ανθρωπισμός που μέσα από τη διαλεκτική σύνδεση της σάτιρας και του λυρισμού, της “καβαλίνας και του ροδακινανθού”, όπως έγραψε ο Παλαμάς, συναιρούσε στη –σύμφωνη με τις leges artis–  εκδήλωσή του, τη σκεπτόμενη με την πάσχουσα και την αγωνιζόμενη ανθρωπότητα ή, αλλιώς, όπως θα το πει ο ίδιος σε δύο στίχους του:
Μέσα στο λόγο το δικό μου
όλη η ανθρωπότητα πονεί».

Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Γιάννη Δάλλα.