Oι 999άρηδες. Οι μονάδες Ανεπιθύμητων της Βέρμαχτ και η συμβολή τους στον αντιφασιστικό αγώνα (1942-1945)

Μετάφραση: Δανάη Παναγιωτοπούλου
Επιστημονική επιμέλεια-Πρόλογος: Ιάσονας Χανδρινός
Επίμετρο: Άννα Μαρία Δρουμπούκη

Τα τάγματα Ανεπιθύμητων 999 της Βέρμαχτ αποτελούνταν από Γερμανούς πολιτικούς και ποινικούς κρατούμενους. Είχαν επιστρατευτεί με τη βία για να σταλούν ως εφεδρεία σε διάφορα μέτωπα. Εκατοντάδες από αυτούς τους στρατιώτες βρέθηκαν στην Ελλάδα αναζητώντας ευκαιρία να πολεμήσουν τον ναζισμό. Ήρθαν σε επαφή με τον ντόπιο πληθυσμό και τις αντιστασιακές οργανώσεις και προσπάθησαν να προκαλέσουν δολιοφθορές στον γερμανικό στρατό ενώ πολλοί αυτομόλησαν στους αντάρτες.

Η συναρπαστική και βαθιά τραγική ιστορία των μονάδων Ανεπιθύμητων 999 αποτελεί τον πυρήνα της εμβριθούς μελέτης του Χανς-Πέτερ Κλάους, υπό την επιστημονική φροντίδα του Ιάσονα Χανδρινού και της Άννας Μαρίας Δρουμπούκη.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Το βιβλίο εξετάζει με μια εκτεταμένη και πολύ σημαντική ιστορική έρευνα το όλο θέμα. Και παρουσιάζει και ελληνικό ενδιαφέρον αφού δώδεκα από αυτά τα τάγματα είχαν σταλεί και στη χώρα μας. Αρκετά από τα μέλη αυτών των ταγμάτων κατάφεραν μάλιστα να αυτομολήσουν και να πάρουν μέρος στον αγώνα εναντίον των Γερμανών μεγαλώνοντας τις τάξεις των κατά τόπους ανταρτών και παρτιζάνων. Μια τέτοια ομάδα 17 Γερμανών που αυτομόλησαν στον ΕΛΑΣ Βόλου, την ονομαζόμενη Αντιστασιακή Επιτροπή Βόλου, απεικονίζεται στο εξώφυλλο του βιβλίου μπροστά σε ένα κατεστραμμένο σπίτι στην Άνω Κερασιά Πηλίου. Είναι μια από τις ελάχιστες σωσμένες φωτογραφίες Γερμανών που αυτομόλησαν στον ΕΛΑΣ. Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο προϊόν μιας σπουδαίας ερευνητικής δουλειάς για ένα θέμα ταμπού, από εκείνα που μέσα στα χρόνια θάφτηκαν στα χρονοντούλαπα της ιστορίας. 
Δημήτρης καρύδας, fractal, 14/06/2023

Από σελίδα σε σελίδα, από κεφάλαιο σε κεφάλαιο ξετυλίγεται ένα απίστευτο δράμα, ιδιαιτέρως σε ό,τι αφορά σε αγωνιστές της αριστεράς που βρέθηκαν στα μέτωπα του πολέμου, κυριολεκτικά ανάμεσα σε δυο πυρά. Πολλά ονόματα έχουν σβήσει από τη μνήμη. Οι μαρτυρίες των επιζώντων συγκλονίζουν. Η λιποταξία και το πέρασμα στον «εχθρό» υπήρξε μια πραγματική οδύσσεια για όλους. Ένα μεγάλο μέρος του βιβλίου αφορά στα στρατεύματα κατοχής στην Ελλάδα, όπου βρέθηκε ένα πλήθος αυτών των «ανεπιθύμητων» και ήρθαν σε επαφή με την Αντίσταση, ενώ δεν είναι λίγοι όσοι εντάχθηκαν στο ΕΑΜ και στον ΕΛΑΣ. Το βιβλίο αυτό φωτίζει πολλά άγνωστα γεγονότα και συμβάλλει τα μέγιστα σε μια νέα ματιά στην ιστορία πέρα από ισοπεδωτικούς χαρακτηρισμούς. Στα ενδιαφέροντα στοιχεία και η εντελώς διαφορετική πρόσληψη της υπόθεσης των «999άρηδων» από τη Δυτική και την Ανατολική Γερμανία. Η πρώτη το «έθαψε» ως ζήτημα, η δεύτερη το ανέδειξε με κάθε τρόπο…
Κώστας Στοφόρος, Δρόμος της Αριστεράς, 14/04/2023

Η αναγνώριση των αυτομόλων στη γερμανική συλλογική μνήμη άργησε να επιτευχθεί. Η προσπάθεια των πασιφιστών και των αντιμιλιταριστών να μετασχηματίσουν τον αυτόμολο σε οικουμενική συμβολική εικόνα για τους αρνητές στράτευσης του παρόντος απέτυχε. Οι αυτόμολοι παραμένουν σημείο αναφοράς του πιο προοδευτικού κομματιού της κοινωνίας αλλά σε καμιά περίπτωση δεν έχει θέση στην επίσημη κουλτούρα μνήμης της χώρας. Στην Ελλάδα, το θέμα δεν έχει προσεγγιστεί αρκετά. Απουσιάζει μια συνολική μελέτη του φαινομένου των Γερμανών αυτομόλων στην Ελλάδα. Ο Χανς-Πέτερ Κλάους ιχνηλατεί στο βαθιά πολιτικό και ανθρωπιστικό βιβλίο του, τη συναρπαστική όσο και βαθιά Ιστορία των αντρών των μονάδων αναστολής 999.
Διονύσης Ν. Μουσμούτης, Περιοδικό "Ιστορία" 654, Δεκέμβριος 2022

Το ενδιαφέρον του ελληνικού αναγνωστικού κοινού για το βιβλίο «Οι 999ΑΡΗΔΕΣ – Οι μονάδες ανεπιθύμητων της Βέρμαχτ και η συμβολή τους στον αντιφασιστικό αγώνα (1942-1945)» θα διατηρηθεί αμείωτο μέχρι τέλους. Αφού το μεγαλύτερο μέρος του, συνδυάζοντας ιστορικά ντοκουμέντα με τις διηγήσεις των πρωταγωνιστών της εποχής (ό,τι αποκαλούμε ζωντανή ιστορία) αναφέρεται στην τύχη και δράση των 999άρηδων στην πατρίδα μας. Συγκλονιστικές ιστορίες θάρρους, πόνου, βασανισμών, αντιφασιστικού ηρωισμού, ωμών εκτελέσεων  αλλά και αλληλεγγύης κι απόδοσης τιμών από τον ντόπιο πληθυσμό στους εκτελεσμένους αυτόμολους 999άρηδες περιγράφονται με αριστοτεχνικό τρόπο.
Νίκος Μ. Σαλτερής, literature.gr, 24/06/2022

Το βιβλίο περιέχει εκτενείς ημερολογιακές αναφορές που φωτίζουν όχι μονάχα τη δράση των Ανεπιθύμητων, αλλά και πολλές πτυχές του πολέμου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον Έλληνα αναγνώστη παρουσιάζουν οι καταγραφές που αφορούν τη χώρα μας και τις σχέσεις τους με τους Έλληνες, καθώς και οι φωτογραφίες των Γερμανών Ανεπιθύμητων πλάι σε μαχητές του ΕΛΑΣ. Τέλος, στο βιβλίο αναγνώστης θα βρει ο κατατοπιστικός πρόλογος του Ιάσονα Χανδρινού, καθώς και το εξαιρετικό επίμετρο της μεταφράστριας Άννας Μαρίας Δρουμπούκη.
Λεύκη Σαραντινού, literature.gr, 06/06/2022