ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΑ ΤΗΝ ΤΗ ΣΤΟΥΤΓΑΡΔΗ, ΑΣΤΥΑΝΑΚΤΑ

«Το πεπρωμένο της ρωμιοσύνης είναι η διασπορά της. Εμείς απλώς βουτάμε στη θάλασσα και ξεριζώνουμε τις ρίζες του βυθού».

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, μετά τη στρατιωτική θητεία του στην Κύπρο, ο Παντελής παίρνει μια βαλίτσα από κοντραπλακέ και ταξιδεύει σαν τουρίστας στη Στουτγάρδη της Γερμανίας. Αμέσως πιάνει δουλειά στο εργοστάσιο της Bosch, γνωρίζει εφήμερους έρωτες, αλλά και την Κατερίνα. Η Κατερίνα είναι μία από τις εκατοντάδες Ελληνίδες μετανάστριες που έχουν κατακλύσει τη Στουτγάρδη στα μέσα της δεκαετίας του 1960.
Στη βαλίτσα του Παντελή χωρούν οι ιστορίες των παιδιών δεύτερης γενιάς μεταναστών· γι’ αυτό όταν την ανοίγει με τον κωδικό της ξεπηδούν «σαν κλαδιά από συρματόπλεγμα» οι ρίζες του βυθού: οικογενειακές αφηγήσεις για τον διωγμό από τη Μικρά Ασία, τη γερμανική και τη βουλγαρική Κατοχή, τον Εμφύλιο και τη χούντα συνυφαίνονται με τη ζωή της κόρης με τα πολλά ονόματα του Παντελή και της Κατερίνας, που μεγαλώνει σε μια κωμόπολη της πολυπολιτισμικής Στουτγάρδης. Και δεν είναι μόνο αυτά· πολλά τα άλυτα μυστήρια στο βιβλίο: Πώς ένας γύπας βλέπει μέσα από ματογυάλια τον κοινωνικό αποκλεισμό στη Γερμανία και τη δύσκολη ανασαιμιά της παλιννόστησης στην Ελλάδα; Ποιος είναι ο πονηρός Αστυάνακτας που αναγκάζει την κόρη με τα πολλά ονόματα να βλέπει την πραγματικότητα μέσα από τον αριστερό οφθαλμό ενός παιδιού που θυμάται και μέσα από τον δεξιό ενός ενήλικα που ωριμάζει με τροφό τη Μνημοσύνη;

Ένα μυθιστόρημα για την ιστορία της σύγχρονης ελληνικής μετανάστευσης, τις ελληνογερμανικές σχέσεις και την κοινή ευρωπαϊκή μνήμη.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Δεν είναι ένα μυθιστόρημα με μοτίβα «ανάμεσα σε δύο πατρίδες». Κάθε άλλο, γιατί μέσα από τα διαπολιτισμικά στοιχεία του επιχειρηματολογεί υπέρ της υπέρβασης τέτοιων διπολικών σχημάτων και τονίζει την ευεργετική επίδραση την μεταναστευτικής εμπειρίας για τη συγκρότηση της ταυτότητας του υποκειμένου. Τρανταχτό παράδειγμα είναι η συχνή χρήση της διγλωσσίας σε όλο το βιβλίο, αφού γερμανικές λέξεις και εκφράσεις πλέκονται μεν συχνά με τον υπόλοιπο μύθο, δύνανται δε να αποκωδικοποιηθούν από τον Έλληνα αναγνώστη που δεν κατέχει τη γερμανική γλώσσα, με αποτέλεσμα να προσφέρεται μια διάχυτη αίσθηση διαπολιτισμικότητας. Η διπλή ταυτότητα της δεύτερης γενιάς συμπυκνώνεται στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου: «Εγώ κι εσύ είμαστε υβρίδια, το ξέρεις;» είπε αναστενάζοντας η Σέβγκι […].  Έχουμε κώδικες από τον έναν πολιτισμό, έχουμε κώδικες από τον άλλον, πολλές φορές τους αναγνωρίζουμε και άλλες φορές μπουρδουκλώνονται και πλέκονται, ώστε να μην ξέρουμε πια ποιος κώδικας ανήκει πού. Εγώ κι εσύ είμαστε υβρίδια, το ξέρεις;» να της θυμίζει η Σέβγκι σχεδόν σε κάθε τους συνάντηση».
Ακριβού Ίνα, Σελίδες Τέχνης, 05/02/2024

Παρουσίαση του βιβλίου στην Έδεσσα (28/01/2024)  

Συνέντευξη στον Νίκο Αγγελίδη, Ραδιόφωνο της ΕΡΤ, Φωνή της Ελλάδας

Βιβλίο μετα-μεταναστευτικής λογοτεχνίας  θα πρέπει να θεωρήσουμε και το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Πρόκειται για ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα που αποτελείται από 37 αλληλοσυνδεόμενες ιστορίες. Μέσα από τη σκηνοθετημένα αφελή ματιά ενός παιδιού δεύτερης γενιάς μεταναστών, ξετυλίγεται τόσο η ιστορία της ενσωμάτωσης μιας ελληνικής οικογένειας στη Γερμανία από την αρχή της δεκαετίας του 1960 έως τα μέσα της δεκαετίας του 1980 όσο και η παλιννόστηση στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία του 1980. Επιπρόσθετα ξετυλίγονται αναδρομικά όλα τα μεγάλα στάδια της ελληνικής ιστορίας υπό το πρίσμα της προσφυγιάς και της μετανάστευσης: η Μικρασιατική Καταστροφή, το παιδομάζωμα κατά τον Εμφύλιο, η αντίσταση των Ελλήνων γκασταρμπάιτερ στη Γερμανία κατά την εποχή της χούντας, η παλιννόστηση στην Ελλάδα ως η άλλη πλευρά του νομίσματος της μετανάστευσης. Μέσα από τη διαδρομή αυτή εγείρονται ζητήματα συλλογικής ταυτότητας: τι είναι η ελληνικότητα, ποιες οι μεταμορφώσεις της σε ένα σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον και πώς καταφέρνει η λογοτεχνία να αναπαραστήσει υβριδικές ταυτότητες χωρίς να καταφεύγει σε στερεότυπα και πολιτισμικά στεγανά; Τα τελευταία ερωτήματα απαντώνται στο έργο μέσω κειμενικών κατασκευών που αναφέρονται σε μεταμοντέρνες θεωρίες. 
Μαρία Μαντή, postmodern.gr, 06/09/2023

"Επιδίωξή μου υπήρξε η εμφανής διακειμενικότητα, αφού στο μυθιστόρημα αναφέρονται ευθέως κάποιοι εκπρόσωποι της λεγόμενης μετα-μεταναστευτικής (post-migration)  λογοτεχνίας, όπως η γερμανόφωνη συγγραφέας ιαπωνικής καταγωγής Yoko Tawada. Με αυτόν τον τρόπο θέλησα να δείξω σε ποιο λογοτεχνικό είδος γραφής θεωρώ ότι εντάσσεται η λογοτεχνία μου. Και ναι, έστω και αν η μετα-μεταναστευτική λογοτεχνία αφορά μια σύγχρονη τάση της λογοτεχνίας, σε αυτήν κατατάσσω και κάποια ποιήματα του Καβάφη. Αναφέρω επιπλέον ρητά αρκετά άλλα ονόματα γερμανών/ίδων συγγραφέων, για να δείξω αφενός ότι η γερμανική λογοτεχνία είναι για μένα ένα αξεπέραστο «δώρο της μιγκρασιόν» και αφετέρου ότι δεν πιστεύω στον «θάνατο του συγγραφέα», αλλά στη συνεχή αναγέννησή του. Ας πούμε ότι η διακειμενικότητα αποτελεί κατά κάποιον τρόπο ένα είδος αντίστασης στον συγγραφικό θάνατο."
Συνέντευξη στον Απόστολο Θηβαίο, literature, 05/08/2023

Ένα ολόκληρο χρονικό, από αυτά που σήμερα συνθέτουν μια πτυχή της νεότερης, ελληνικής ιστορίας, ζει μες στο μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη. Μια υπόγεια διάβαση για το ελληνικό όνειρο που περνά από τις συμπληγάδες της ξενιτιάς, γυρεύοντας σαν άλλος Οδυσσέας τον δρόμο για τον γυρισμό. Ένας κόσμος αφημένος πίσω, με τις εποχές και με τα σύμβολά του, ένας κόσμος γλυκός που λιώνει αργά μες στην ψυχή της Ελλάδας που ταξιδεύει και πεθαίνει και ξανασηκώνεται, μιλώντας ακατάπαυστα άλλες γλώσσες, περπατώντας σε άλλες πολιτείες με μια κατατρεγμένη καρδιά, στερεωμένη στον άθλο που κατορθώνεται καθώς το Έθνος φωτογραφίζεται στο σταθμό του Μονάχου, σε αιώνια νιότη, σε εθνική αμηχανία, μια αξία σταθερή μες στην λαϊκή μας ιστορία με τη «βαλίτσα να ταξιδεύει παντού», τότε και τώρα απάντηση διαυγής στο ηθικό ζητούμενο της εποχής μας.
Απόστολος Θηβαίος, literature, 16/07/2023 

Η συγγραφέας με το πρώτο της μυθιστόρημα μπορεί χωρίς υπερβολή να καταλάβει μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία της σύγχρονης ελληνικής μετανάστευσης ως προς τις ελληνογερμανικές σχέσεις. Το Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα είναι το πρώτο μυθιστόρημα της ελληνικής μεταναστευτικής λογοτεχνίας που αναφέρεται σε ζητήματα της δεύτερης γενιάς μεταναστών. Το λογοτεχνικό πάντρεμα διαφορετικών υφολογικών αποχρώσεων και αφηγηματικών φωνών, η πολυεπίπεδη θεματική προσέγγιση της μετανάστευσης, οι ανασκοπήσεις στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον των πρωταγωνιστών, οι παρεκβάσεις στον ποιητικό λόγο του Καβάφη και οι ονειρικές, αλληγορικές εμφανίσεις της μυθικής φιγούρας του Αστυάνακτα φανερώνουν την έξυπνη διάρθρωση του βιβλίου, αφιερωμένο στον (μετα)μετανάστη της σύγχρονης εποχής, δηλαδή εκείνον τον μετανάστη της δεύτερης ή τρίτης γενιάς που, έχοντας ως όπλο τη διγλωσσία και την υβριδική ταυτότητα, φτάνει σε διαπολιτισμική αυτοσυνειδησία.
Σοφία Κουκουβίνου, literature, 12/07/2023

Ο τρόπος γραφής της, τα βιώματα που περιγράφει, το θέμα που καταπιάνεται και η δύναμη της μνήμης της, οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι είναι αδύνατον το έργο της να μην είναι επηρεασμένο από μια βαθιά ουμανιστική θεώρηση, που συνιστά και την συγγραφική της ηθική. Και μόνο το μότο στο οπισθόφυλλο του βιβλίου της, «Το πεπρωμένο της ρωμιοσύνης είναι η διασπορά της. Εμείς απλώς βουτάμε στη θάλασσα και ξεριζώνουμε τις ρίζες του βυθού», αποτελεί προανάκρουσμα του τι πρόκειται να ακολουθήσει στις σελίδες του μυθιστορήματός της. Το θέμα ιδιαίτερα επίκαιρο, σημαντικό και ενδιαφέρον, εφόσον η ελληνική προσφυγιά, μετανάστευση και παλιννόστηση είναι βασικές σταθερές στην ιστορία του τόπου. 
Ίνα Ακριβού, Πρώτο Θέμα, 18/06/2023

Ένα ιδιότυπο μυθιστόρημα που αποφορτίζει πρωτίστως την ίδια τη συγγραφέα, γιατί της δίνει την ευκαιρία να καταγράψει τις χιλιάδες εικόνες στο μυαλό της και άλλες τόσες ημιθανείς, κρυμμένες βαθιά στην ψυχή της που τις ανασύρει η μνήμη με τη σειρά που εκείνη επιλέγει και θέλει. Αποφορτίζει βεβαίως και οποιοδήποτε μετανάστη, γιατί υποσυνείδητα τα βιώματα και οι εμπειρίες γίνονται γέφυρες και ταξίδια με τα αντίστοιχα των ηρώων του βιβλίου. Ενδιαφέρει όμως τον οποιοδήποτε αναγνώστη, γιατί του επιτρέπει να δει με άλλη ματιά τις κρίσιμες και ιδιαίτερες μεταιχμιακές ταυτότητες, να συνειδητοποιήσει τη συνύπαρξη πολιτισμών και να πετάξει ελεύθερος πάνω στα ασφαλή και δημιουργικά σύννεφα της διαπολιτισμικότητας χωρίς να χρειάζεται το μυθικό γύπα και ίσως και τον Αστυάνακτα. Η Αγλαΐα Μπλιούμη με αυτό το μυθιστόρημα διεκδικεί μια θέση πλάι στους εμβληματικούς συγγραφείς μεταναστευτικής λογοτεχνίας Αντώνη Σουρούνη και Θοδωρή Καλλιφατίδη.
Ανδρέας Καρακίτσιος, Bookpress, 23/03/2023

"Η σκιαγράφηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας των Ελλήνων επιχειρείται και με την αναζήτηση των «ελληνικών ριζών». Με άλλα λόγια, το βιβλίο περιδιαβαίνει μέσα από οικογενειακές ιστορίες σταθμούς της ελληνικής Ιστορίας, όπως π.χ. η Μικρασιατική Καταστροφή, το παιδομάζωμα κατά τον εμφύλιο, η βουλγαρική και γερμανική Κατοχή, η χούντα, το ΠΑΣΟΚ, η νεότερη οικονομική κρίση. Μέσα από το πανόραμα της ελληνικής Ιστορίας, προβάλλει πάντα η προσπάθεια μιας νέας αυτοσυνειδησίας ως επαναδιαπραγμάτευσης της ελληνικής ταυτότητας με διασπορικούς όρους. Για αυτό δεν είναι τυχαίο που η εξής φράση επιλέχθηκε στο οπισθόφυλλο του μυθιστορήματος: «Το πεπρωμένο της ρωμιοσύνης είναι η διασπορά της. Εμείς· απλώς βουτάμε στη θάλασσα και ξεριζώνουμε τις ρίζες του βυθού. Αυτές που αόρατα ταξιδεύουν μαζί μας, όταν πατάμε το καταπράσινο γρασίδι στις πλαγιές των Άλπεων. Ρίζες που περιμένουν να μας μιλήσουν."
Συνέντευξη στον Λάμπρο Αναγνωστόπουλο, 19/03/2023

Το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη αναμφισβήτητα καταφέρνει να κρατήσει άσβηστο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, να τον ταξιδέψει σε άλλα μέρη και σε άλλες εποχές της τοπικής και της εθνικής μας ιστορίας και να τον συγκινήσει μέσα από τις πικρές, αλλά και τις χαρούμενες στιγμές μιας ελληνικής οικογένειας αρχικά στη Γερμανία και μετέπειτα στην Ελλάδα. Αναμφισβήτητα η φράση του βιβλίου που έχει επιλεγεί στο οπισθόφυλλό του συμπυκνώνει με τον πιο λυρικό τρόπο την ουσία του μυθιστορήματος «Το πεπρωμένο της ρωμιοσύνης είναι η διασπορά της. Εμείς απλώς βουτάμε στη θάλασσα και ξεριζώνουμε τις ρίζες του βυθού».
Βασιλική Λαλαγιάννη, Ελευθερία, 02/03/2023

[...] δείχνοντας απλές μεταναστευτικές ιστορίες από τη δεκαετία του 1970 και εφεξής, σκιαγραφεί τον τρόπο σκέψης, τους πολυπολιτισμικούς μηχανισμούς κοινωνικής αντίληψης, στάσεις και συμπεριφορές του μέλλοντος που αποτελούν πρότυπο διαπολιτισμικής συνείδησης. Συνεπώς το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη δεν καλύπτει μόνο ένα κενό ως προς τη μεταναστευτική μας λογοτεχνία των τελευταίων δεκαετιών (post-migrationliterature), φέρνοντας στην επιφάνεια ένα ευαίσθητο κοινωνικό τρίπτυχο «προσφυγιά-μετανάστευση-διαπολιτισμικότητα», αλλά εγείρει και ζητήματα υπέρβασης της εθνικής ιστορίας και δημιουργίας μιας κοινής μεταεθνικής ευρωπαϊκής μνήμης.
Σαπφώ Μορτάκη, ποείν, 20/02/2023

Η συγγραφέας συνομιλεί με τον Νίκο Θρασυβούλου για το βιβλίο της.
ΙΑΝΟS, 30/11/2022

Η κυρία Μπλιούμη μίλησε για όλα τα συστατικά στοιχεία που συντελούν το μυθιστόρημα της: για τις σελίδες που είναι γραμμένες στη γερμανική γλώσσα, τα στοιχεία από την ιστορία της ίδιας που αναδύονται μέσα από την ζωή των πρωταγωνιστών, τους “γκάσταρμπάιτερ” κι όλα εκείνα τα γεγονότα και τις προσλαμβάνουσες ενός παιδιού, το οποίο γεννιέται και ζει στη Γερμανία από γονείς Έλληνες.
Συνέντευξη στην Νατάσα Βησσαρίωνος, EΡΤ, 28/11/2022

Με τον παράξενο αυτόν τίτλο για βιβλίο, ο οποίος παραπέμπει ευθέως στο γνωστό ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον» και τον διάσημο στίχο «Αποχαιρέτα την την Αλεξάνδρεια που χάνεις», επιχειρεί η Ελληνίδα της ομογένειας Αγλαΐα Μπλιούμη να μας μιλήσει για το φαινόμενο της σύγχρονης ελληνικής μετανάστευσης, τις ελληνογερμανικές σχέσεις και την κοινή ευρωπαϊκή μνήμη. Το βιβλίο της έχει ως κεντρικό θέμα τη ζωή του Παντελή, μετανάστη στη Στουτγάρδη της Γερμανίας από την Κύπρο στη διάρκεια της δεκαετίας του ’50 και στη γνωριμία του με την Κατερίνα, μία Ελληνίδα μετανάστρια εκεί. Προφανώς πρόκειται για τη ζωή των γονιών της συγγραφέως, παρ’ όλο που αυτό δεν δηλώνεται καθαρά στο βιβλίο. Σε αυτόν ακριβώς τον λόγο όμως έγκειται και η επιτυχία του πονήματος: η Μπλιούμη δεν περιγράφει άγνωστες καταστάσεις για την ίδια στο βιβλίο της, αλλά, αντιθέτως, σκέψεις, πράξεις, λόγια, γεγονότα και συναισθήματα που βίωσε η ίδια κατά τη διάρκεια της δικής της εμπειρίας ως Ελληνίδας μετανάστριας στη Γερμανία τη δεκαετία του ’70, τότε που πολλοί Έλληνες μετανάστευαν στη Γερμανία.
Λευκή Σαραντινού, literature, 18/10/2022

Η ιδιαιτερότητα αυτού του μυθιστορήματος έγκειται μεταξύ άλλων στο γεγονός ότι το «γενικό» έχει πολλές εκφάνσεις. Αναφέρεται στον απόδημο ελληνισμό της Γερμανίας κατά τις δεκαετίες του 1980 και 1990, στην ίδια τη Γερμανία αυτών των δεκαετιών, στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης έως το έτος 2019, ενώ μέσα από τα μάτια ενός μεταναστόπουλου και τις ενθυμίσεις του ανώνυμου αφηγητή φωτίζονται παράλληλα και οι ελληνογερμανικές σχέσεις, οι διεπαφές των δύο χωρών. Στην ουσία το βιβλίο χαρτογραφεί διάφορες εκφάνσεις αυτού ακριβώς του «γενικού», όπως αυτό εκλαμβάνεται μέσα από τα αφιλτράριστα παιδικά μάτια. Με άλλα λόγια περιγράφεται μια σειρά από πολιτισμικούς κώδικες: οι άρρητες κοινωνικές συμβάσεις, ο ρατσισμός της καθημερινής ζωής, λεπτοί αλλά τραυματικοί μηχανισμοί κοινωνικού αποκλεισμού τόσο στη Γερμανία όσο και στην Ελλάδα.
Olaf Immanuel Seel, fractal, 23/08/2022

"Πάντα ήθελα να γράψω αυτό το βιβλίο, γιατί γνωρίζω ότι, ενώ έχει άμεση σχέση με την ταυτότητά μας ως Ελληνίδες/ες, στις σελίδες του εξιστορούνται εν πολλοίς άγνωστες πτυχές της ζωής των Ελληνίδων/ων. Πρόκειται για τις διεπαφές των Ελληνίδων/ων του απόδημου ελληνισμού με ξένα περιβάλλοντα, όταν με την πάροδο του χρόνου παύουν αυτά τα περιβάλλοντα να είναι ξένα και να μετατρέπονται σε ψηφίδες της ατομικής και της συλλογικής ταυτότητας μιας ομάδας στο εξωτερικό. Παράλληλα πρόκειται και για τους συνεκτικούς δεσμούς μιας τέτοιας ομάδας με τις/τους γηγενείς στην Ελλάδα που με την πάροδο του χρόνου γίνονται όλο και λιγότερο συνεκτικοί. Προσπάθησα να δείξω πώς οι κώδικες επικοινωνίας, κυρίως για τη δεύτερη γενιά μεταναστών, γίνονται σιγά σιγά πολιτισμικά υβριδικοί κώδικες."
Συνέντευξη στη Μαίρη Γκαζιάνη, Now24, 24/07/2022

«Η Ευρώπη ήταν και θα είναι πάντοτε ο θεματοφύλακας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»
Συνέντευξη στον Άγγελο Γεραιουδάκη, ΕΘΝΟΣ, 19/07/2022 

Η Αγλαΐα Μπλιούμη μιλάει για το βιβλίο της στο πλαίσιο του 41ου Φεστιβάλ Βιβλίου Θεσσαλονίκης. 
FM100 THESSALONIKI, 12/07/2022

"Ο/Η αναγνώστης είναι Συν-δημιουργός"
Συνέντευξη στην Άννα Ρω, ΣημειΩματάριο, 12/07/2022

Η Αγλαΐα Μπλιούμη μιλά στην Griechenland Zeitung με αφορμή τη κυκλοφορία του βιβλίου. 
24/06/2022