ΠΟΡΤΡΕΤΑ

9.50€ 8.08€

Βραβευμένο Συγγραφέας: ΒΟΓΙΑΤΖΟΓΛΟΥ, ΑΘΗΝΑ
Έτος έκδοσης: 2021
ISBN: 978-960-04-5209-9
ΣΕΛ.: 72
Σχήμα: 14 Χ 20,6
Βάρος: 147.00 γραμ.
Μαλακό εξώφυλλο
Βραβείο: Στις Μικρές Λίστες των «Λογοτεχνικών Βραβείων του Αναγνώστη 2022» στην κατηγορία ΠΟΙΗΣΗ


Στις Μικρές Λίστες  
των «Λογοτεχνικών Βραβείων του
Αναγνώστη 2022»
στην κατηγορία ΠΟΙΗΣΗ

Helene Schjerfbeck

Έπεσε στα πέντε από τη σκάλα
κι έμεινε κουτσή. Μεγάλωσε
με πινέλα και χρώματα.
Ζωγράφιζε τον άντρα που ανέλπιδα πόθησε,
κυρίως όμως τη μορφή της.
Έδειξε πώς σπάνε μες στα χρόνια
του προσώπου οι γραμμές,
πώς τα μαλλιά ηττημένα υποχωρούν,
πώς γίνεται το στόμα τρύπα δέους
μπρος στου θανάτου το μυστήριο
και βάραθρα ανοίγονται στις κόγχες
των ματιών.
Σπουδή στο άφθαρτο οι αυτο-
προσωπογραφίες της·
από τη ροδαλή απορία της νιότης
στης γνώσης το σκοτάδι.


ΚΡΙΤΙΚΕΣ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Ο ποιητικός λόγος της Βογιατζόγλου εκκινεί πάντα από συγκεκριμένα βιώματα, γίνεται κάποτε εξομολογητικος, άλλοτε διεισδυτικά παρατηρητικός και άλλοτε αυτοψυχαναλυτικος, παίζοντας λεπταισθητα και σε καμία περίπτωση ναρκισσιστικά, το παιχνίδι των αντικατοπτρισμων ανάμεσα στον εαυτό και στους άλλους.
Κώστας Καραβίδας, Ποιητική, τεύχος 31, ανοιξη-καλοκαιρι 2023, σ. 306-312

Η Βογιατζόγλου, ακολουθώντας το μοντερνιστικό παράδειγμα, δίνει μια παραδειγματικά θετική απάντηση στο διαρκώς επανερχόμενο ερώτημα αν και κατά πόσο η αυθεντικότητα του βιώματος μπορεί να γίνει ποίηση και πώς το προσωπικό βίωμα μεταπλάθεται δραστικά ώστε να γίνει συλλογικό.
Αν οι κομβικές στιγμές του έρωτα υπήρξαν συγκροτητικοί παράγοντες του εαυτού στην πρώτη συλλογή της Βογιατζόγλου Ερωτοπαίγνια (2019), στη δεύτερη, τα Πορτρέτα, η ποιητική απόπειρα αυτοέκθεσης συνεχίζεται στη βάση της σκιαγράφησης μιας σειράς προσώπων.

Βαρβάρα Ρούσσου, Εφημερίδα των Συντακτών, 27/11/2022 

Αν τα Πορτρέτα της Αθηνάς Βογιατζόγλου γνέφουν στα στέρεα περασμένα, στα ασφυκτικά πολλές φορές παρόντα αλλά και στα θολά/ή και συγκρατημένα ελπιδοφόρα μελλούμενα, το βέβαιο είναι ότι επενδύουν σε αναβλύζοντα συναισθήματα (και τα εννοώ με δείκτες ενσώματους/χειρονομίες, κινήσεις, γκριμάτσες γι’ αυτό και η επιμονή σε καμπουριασμένες πλάτες, ορμητικές κινήσεις των χεριών κοκ.) σε μεγάλο χρονικό άνυσμα. Η κατεύθυνση έλκεται από τη φθορά  αλλά ανατρέπεται ίσως η φρενήρης πορεία της μέσω της τέχνης ή/και των δώρων της αγάπης.
Μαίρη Μικέ, Ο Αναγνώστης, 27/10/2022

Η συλλογή της Αθηνάς Βογιατζόγλου εντοπίζει και ορίζει τις παραμέτρους της πρακτικής της προσωπογραφίας εντός συγκεκριμένων λογοτεχνικών, κοινωνικών και πολιτικών δικτύων - η ποιήτρια διερευνά πώς το πορτρέτο λειτουργεί όχι μόνο ως αναπαράσταση αλλά και ως μια μεταφορά για τον τροπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε, προσλαμβάνουμε και ερχόμαστε σε επαφή με το ανθρώπινο υποκείμενο, με το άλλο, με την ετερότητα. [...] Η αναπαράσταση των υποκειμένων στα Πορτρέτα της Βογιατζόγλου θέτει ερωτήματα όχι μόνο για τη χρονικότητα αλλά και για την αδυναμία της γνώσης του άλλου, καθώς φαίνεται να παραμένουμε για πάντα άγνωστοι ο ένας στον άλλο. Όσο κι αν κοιτάζουμε ο ένας τον άλλο.
Θοδωρής Χιώτης, Αντίλογος, τεύχος 1, φθινόπωρο 2022, σ. 57-61

Οι αυτοπροσωπογραφίες της Schjerfbeck χαρακτηρίζονται από την απόλυτη απουσία ωραιοποίησης. Σε αυτό στέκεται η Αθηνά Βογιατζόγλου. Ακριβώς επειδή η ζωγράφος καταγράφει με απόλυτη εντιμότητα τις αλλαγές που επιφέρει ο χρόνος στο πρόσωπό της, τα πορτρέτα της χαρακτηρίζονται σπουδή στο άφθαρτο. Μια τέτοια σπουδή επιχειρεί να κάνει και η ποιήτρια: μελετώντας τη φθορά, να εντοπίσει το άφθαρτο, σε όσα έχει βιώσει, αλλά και στον ίδιο της τον εαυτό.
Έλλη Φιλοκύπρου, Φρέαρ, τεύχος 7, Σεπτέμβριος 2022

¶νθρωποι που αγάπησε, άνθρωποι που σημάδεψαν για πάντα τον προσωπικό της βίο, ο πατέρας, η μητέρα, η γιαγιά, ο παππούς, τόσοι και τόσοι. Όλοι κάτω από μια καθαρή πλέον ματιά, σύμβολα που ανάγονται σε μια καθολική θέαση, απαλλαγμένα από φτηνές αισθηματολογίες, μέσα από φράσεις κοφτές, σκληρές, με μια γλώσσα λιτή, που κατορθώνει αβίαστα ν' αντλήσει το ποιητικό άρωμα των προσώπων μέσα από εικόνες, αναμνήσεις, γεγονότα, σκηνές, βιώματα παιδικά, νεανικά, και να τα παραδώσει στον αναγνώστη όχι μονάχα για αισθητική ευφροσύνη αλλά και για μιαν απροκατάληπτη επανεξέταση των ανθρώπων που όρισαν τον δικό της βίο, τον προσωπικό.
Βάσος Η. Βογιατζόγλου, frear, 28/02/2022

Παρά το αυτοβιογραφικό στοιχείο, όμως, η έκφραση δεν βαρύνεται με περιττό συναισθηματισμό. Όπως και στην προηγούμενη ποιητική συλλογή της Βογιατζόγλου, τα Ερωτοπαίγνια (Κέδρος, 2019), αισθάνεται κανείς τον ζεστό παλμό ενός θηλυκού εγώ, που χωρίς καμιά πόζα, με λιτότητα, ακρίβεια, αλλά και μια πηγαία, θα έλεγε κανείς, μεταφορικότητα, ανοίγεται προς τον αναγνώστη και κερδίζει τη συγκίνησή του.
Λιάνα Γιαννακοπούλου, bookpress, 22/02/2022

Μέγιστο προτέρημα της συλλογής αποτελεί ότι το βαθύτερα εικονιζόμενο φόντο, που υποβαστάζει όλα  τα τόσα σημαντικά για την ποιήτρια πορτρέτα-πρόσωπα της ζωής και της καλλιτεχνικής της έμπνευσης, είναι η συναρμογή του δικού της ποιητικού πορτρέτου ως συγκερασμός και παράλληλα υπέρβαση όλων των παρατιθέμενων, αναβλύζοντας έτσι σθεναρά η αναχωνεμένη εμπειρία. [...] ¶ψογη γραφή, στιβαρό εργαστηριακό πεδίο άρτιας τεχνικής. [...] Αξιοπρόσεκτο βιβλίο που αξιζει να το διαβάσετε. 
Κοσμάς Κοψάρης, Περί Ου, 12/02/2022

Η Βογιατζόγλου αναπαριστά στα ποιήματα πορτρέτα οικείων προσώπων, φίλων, πνευματικών γεννητόρων, ζωγράφων, μουσικών, επιλέγοντας τα τυχαία εκείνα στοιχεία τους, το σημάδι του καθενός που θα προκαλέσει στον αναγνώστη ψυχική και συναισθηματική φόρτιση, σαν να τον κεντά, ένα μερικό αντικείμενο που η παρουσια του καθορίζει την ποιητική αφήγηση [...] Το ποιητικό σύμπαν της κατοικείται από πρόσωπα αληθινά, όχι τόσο γιατί είναι ιστορικά υπαρκτά, αλλά κυρίως γιατί ο αναγνώστης μπορεί να αναγνωρίσει σε αυτά γραμμές, χρώματα, σχήματα και εικόνες του δικού του πορτρέτου.
Δέσποινα Παπαστάθη, Χάρτης, 02/2022

Ένα εικονοστάσιο αγαπημένων συγγενών της, αλλά και ποιητών, ζωγράφων, ενός μουσικού, φίλων, ακόμη και αγνώστων που την ενέπνευσαν είναι η νέα ποιητική συλλογή της. Από το ατομικό τραύμα, που έψαυσε στην πρώτη ποιητική δουλειά της, τα Ερωτοπαίγνια (Κέδρος 2019), περνάει με τα Πορτρέτα στη σκιαγράφηση του ¶λλου/των ¶λλων, ανοίγοντας την τέχνη της στο συλλογικό. Όχι ότι το λυρικό εγώ απουσιάζει (πώς θα δούμε τους άλλους παρά διαμέσου μας;), αλλά δεν βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο της σύνθεσης. Οι ήρωες εδώ πολλαπλασιάζονται, όπως και οι χρονικές στιγμές και οι γεωγραφικοί τόποι.
Ανθούλα Δανιήλ, fractal 05/01/2022

Το στοιχείο εκείνο που, βασικά, προσδίδει στα ποιήματα της συλλογής της Βογιατζόγλου την ιδιοτυπία και την ιδιαιτερότητά τους είναι το γεγονός ότι ο τρόπος και η μέθοδος της σύνθεσης προσεγγίζουν σε μεγάλο βαθμό την τέχνη του σχεδίου και της ζωγραφικής, μαρτυρούν, δηλαδή, την οικείωση της ποιήτριας στη μέθοδο και τη μεθόδευση που υιοθετεί ένας ζωγράφος, προκειμένου να φιλοτεχνήσει ένα πορτρέτο. Πρόκειται για μια τεχνική που αντιμετωπίζει την κάθε λέξη και, κατ’ επέκταση, τον κάθε στίχο σαν πινελιά η οποία έρχεται για να τεχνουργήσει από κοινού με άλλους στίχους – πινελιές μια ανθρώπινη μορφή όπως αυτή συντίθεται από τα εξωτερικά και εσωτερικά της χαρακτηριστικά.
Ευσταθία Δήμου, literature, 27/12/2021

ΒΟΓΙΑΤΖΟΓΛΟΥ, ΑΘΗΝΑ ΒΟΓΙΑΤΖΟΓΛΟΥ, ΑΘΗΝΑ

Η Αθηνά Βογιατζόγλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966. Είναι καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή των Ιωαννίνων και έχει δημοσιεύσει μονογραφίες για τον ¶γγελο Σικελιανό, τον Γιώργο Κοτζιούλα και τη Μαρία Κυρτζάκη. Η ποιητική συλλογή της Ερωτοπαίγνια (Κέδρος, 2019) μπήκε στη βραχεία λίστα ...περισσότερα