ΕΠΙΜΕΤΡΟ: TILMAN WESTPHALEN
METAΦPAΣH: ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΙΦΑΤΙΔΗΣ

1923. Η χρονιά του μεγάλου πληθωρισμού. Η εποχή των κερδοσκόπων και των κομπιναδόρων, των δημόσιων υπαλλήλων και των μεγάλων εμπόρων, των φτωχών συνταξιούχων και των αναπήρων πολέμου – μιας κοινωνίας σε αποσύνθεση. Μια ολόκληρη γενιά έμαθε με τον πιο πικρό τρόπο να επιβιώνει χωρίς μέλλον και όραμα. Όπως τόσοι άλλοι, ο Λούντβιχ έχασε τα νιάτα του στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο και δεν ξέρει πια πού ανήκει. Αναζητώντας τον έρωτα και προσπαθώντας να βρει τη θέση του στη ζωή, συναντάει στον δρόμο του την όμορφη αλλά σχιζοφρενή Ιζαμπέλ...

Με αυτό το μυθιστόρημα, που πραγματεύεται μια αργοπορημένη νιότη, ο Ρεμάρκ γίνεται ο χρονικογράφος της άγριας και πολυτάραχης δεκαετίας του 1920, με τις οικονομικές σπέκουλες και τα πρώτα εθνικιστικά έκτροπα – μιας εποχής που βρίσκεται ανάμεσα στις δύο μεγάλες καταστροφές του 20ού αιώνα.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Κυρίως όμως ο Ρεμάρκ δημιουργεί ένα πλαίσιο που σε δεύτερο χρόνο μπορεί να χρησιμεύσει ως ένα πολύτιμο πλοηγό άντλησης πληροφοριών και εξαγωγής συμπερασμάτων για το πως τελικά επικράτησε μερικά χρόνια αργότερα ο ναζισμός στη χώρα. Μια εξέλιξη που φαντάζει, όχι μόνο γιατί γνωρίζουμε προκαταβολικά τις ιστορικές εξελίξεις, ως ένας μονόδρομος.
Συμπερασματικά, πρόκειται για ένα βιβλίο που μπορεί όποιος θέλει να γνωρίσει τον Ρεμάρκ να διαβάσει άφοβα αφού θα βρει όλα, σχεδόν, τα στοιχεία που τον κατέταξαν σε ένα από τους κορυφαίους Γερμανούς μυθιστοριογράφους της εποχής του.
Δημήτρης Καρύδας, Fractal, 19/2/20
https://www.fractalart.gr/o-mayros-oveliskos/

Ο πρωταγωνιστής και alter ego του Ρεμάρκ καλεί τον κόσμο να συνετιστεί, να αντισταθεί στον εθνικολαϊκισμό που έρχεται ως οδοστρωτήρας για να ξαναοδηγήσει την χώρα στην καταστροφή. Λίγο πιο μετά γίνεται και αναφορά στον Χίτλερ και την εμφάνισή του ως Μεσσία εν μέσω χειροκροτημάτων και αποδοχής από τον κόσμο που η αλήθεια είναι πως βρίσκεται σε οικονομική δυσπραγία και είναι ευκολόπιστος. Ο Ρεμάρκ με τον μαύρο οβελίσκο επιχειρεί να ξυπνήσει συνειδήσεις, μοιάζει με ένα μνημείο που κανείς δεν σέβεται, όλοι θέλουν να πουλήσουν για να πλουτίσουν αλλά και όλοι μπορεί να καταπλακωθούν από αυτό αν δεν κινηθούν προς την μεριά της λογικής.
Γιάννης Αντωνιάδης, Culturenow.gr, 4/2/20
https://www.culturenow.gr/o-mayros-oveliskos-to-mnimeio-mias-dyskolis-epoxis/

Το έργο του Ρεμάρκ μετατρέπεται σε μια διαρκή αντιπολεμική κραυγή και σε μια καταγγελία για την ολέθρια παγίδα του εθνικισμού, καθώς ο συγγραφέας δεν διστάζει να θέσει δύσκολα ερωτήματα για θέματα ταμπού, όπως η πατρίδα και ο πατριωτισμός, τι ακριβώς, δηλαδή, σημαίνει η υπεράσπισή της πατρίδας («ανακαλύψαμε ότι δεν υπερασπιζόμασταν παρά μόνο το κομμάτι της πατρίδας που, αν ήταν στο χέρι μας, θα το αφήναμε μετά χαράς να πάει στον διάολο – μεταξύ άλλων και τον γουρουνοκέφαλο εθνικιστή εκεί πέρα»), αλλά και για τις ευθύνες των κυβερνήσεων στην καλλιέργεια του εθνικισμού και τις καταστροφικές επιπτώσεις του («σήμερα έχουμε πέντε εκατομμύρια ανέργους, πληθωρισμό και μια ήττα στην καμπούρα μας, επειδή είχαμε προηγουμένως να μας κυβερνούν οι λατρευτοί σας εθνικόφρονες! Επειδή η ίδια κυβέρνηση οδήγησε τη χώρα σε πόλεμο, τυφλωμένη από τη μεγαλομανία της!»).
Κώστας Αθανασίου, Η Εποχή, 13/1/20