Βραβείο «COUP DE COEUR» των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Γαλλία
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΚΟΜΙΚΣ 2015
Βραβείο καλύτερου Κόμικ
Βραβείο καλύτερου Σεναρίου
5η έκδοση
Graphic Novel
Εισαγωγικό σημείωμα: Bruce Clark
Ένα μονοήμερο ταξίδι από τη Μυτιλήνη στο Αϊβαλί. Κι εκεί, ανάμεσα στις δυο ακτές, μεσοπέλαγα, ένα ταξίδι στο χρόνο. Στη ματωμένη Ιστορία. Σε όσα χωρίζουν τους ανθρώπους του μικρού μπουγαζιού. Σε όσα ενώνουν τους λαούς όλης της γης.
Μικρασιατική Καταστροφή. Ξεριζωμός. Χαμένες πατρίδες. Συνθήκη της Λοζάνης. Η πρώτη μεγάλη ανταλλαγή πληθυσμών στη σύγχρονη Ιστορία. Εκατομμύρια τραγωδίες, αμέτρητες ιστορίες κυνηγημένων ψυχών. Τις περισσότερες δεν τις μάθαμε ποτέ. Άλλες πάλι, αυτές που οι πρόσφυγες αφηγήθηκαν στα παιδιά και στα εγγόνια τους, σιγά σιγά μπερδεύονται, βυθίζονται στη λήθη, χάνονται. Ελάχιστες από αυτές καταγράφηκαν στο χαρτί. Ελάχιστες σώθηκαν, για να ορθώσουν τη μνήμη απέναντι στα ανθρώπινα λάθη που, όταν ξεχνιούνται, επαναλαμβάνονται.
Εκεί, στα υδάτινα σύνορα, στο στενό πέρασμα ανάμεσα στη Λέσβο και στα μικρασιατικά παράλια, ξετυλίγονται τέσσερις από αυτές τις ιστορίες. Τέσσερις Αϊβαλιώτες αφηγούνται. Τρεις Έλληνες κι ένας Τούρκος: Φώτης Κόντογλου, Ηλίας Βενέζης, Αγάπη Βενέζη-Μολυβιάτη, Αχμέτ Γιορουλμάζ.
Και όταν τα πόδια ξαναπατούν στη γη, το σήμερα προσπαθεί να λογαριαστεί με το χθες. Το ταξίδι δεν έχει τελειώσει.
Κυκλοφορεί στα γαλλικά από τις εκδόσεις Steinkis, στα τουρκικά από τις εκδόσεις Istos, στα αγγλικά από τις εκδόσεις Somerset Hall Press και στα ισπανικά από τις εκδόσεις Ediciones del Oriente y del Mediterráneo.
Για να ενημερώνεστε για όλες τις εκδηλώσεις και τα νέα σχετικά με το "Αϊβαλί", κάνετε like στη σελίδα του βιβλίου, στο Facebook.
5 χρόνια «Αϊβαλί»
Το «Αϊβαλί» αποτέλεσε το αντικείμενο της πρώτης μεγάλης έκθεσης που πραγματοποιήθηκε ποτέ στην Ελλάδα με αφορμή ένα βιβλίο κόμικς. Την έκθεση φιλοξένησε το Μουσείο Μπενάκη για σχεδόν τρεισήμισι μήνες. Ακολούθησαν εκθέσεις σε όλη την Ελλάδα, σε εκθεσιακούς χώρους, δημόσιες βιβλιοθήκες και άλλους χώρους σε Λέσβο, Χανιά, Λάρισα, Καρδίτσα, Πάτρα, Ρέθυμνο, Ηράκλειο, Σητεία, Κέρκυρα, Ιωάννινα, Καισαριανή, Αλεξανδρούπολη. Συνολικά η έκθεση για το graphic novel «Αϊβαλί» παρέμεινε κρεμασμένη στους τοίχους για πάνω από 400 μέρες.
Παρουσιάστηκε επίσης στο εξωτερικό (Ραβέννα, δυο φορές στην Οξφόρδη, Λονδίνο, Παρίσι, Κλερμόν-Φεράν, Βρυξέλλες, Κίεβο, Κωνσταντινούπολη, δυο φορές και στο Αϊβαλίκ).
Επίσης, με αφορμή το «Αϊβαλί» έχουν διοργανωθεί μία ημερίδα και μία διημερίδα, μία θεατρική παράσταση, όπως επίσης έχουν εκπονηθεί μεταπτυχιακές εργασίες και διδακτορικές διατριβές, εισηγήσεις σε συνέδρια, αναφορές σε βιβλία, κ.λπ.
Νοέμβριος 2019: το «Αϊβαλί» κλείνει 5 χρόνια κυκλοφορίας στην Ελλάδα και κυκλοφορεί στις ΗΠΑ από τις εκδόσεις Somerset Hall Press με έδρα την Βοστώνη. Μεταφραστής είναι ο Tom Papademetriou, καθηγητής Ιστορικών σπουδών και Νεοελληνικής Ιστορίας στο Stockton University στο Νιου Τζέρσεϊ.
Παρουσιάσεις του graphic novel «Αϊβαλί» πραγματοποιήθηκαν σε αρκετές πόλεις των ΗΠΑ, όπου παρευρέθηκε και ο δημιουργός του, ο Soloúp: Σαν Φρανσίσκο, Σακραμέντο, Στόκτον (Νιου Τζέρσεϊ), Βοστώνη, Νέα Υόρκη, Φιλαδέλφεια.
ΚΡΙΤΙΚΕΣ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
Soloup’s art and words offer a glimpse of the strength of the human spirit, showing how people on both sides of those waters were persecuted, yet also found the power to forgive and help each other. There is no hollow empathy found here. Soloup demonstrates how problematic it is when human beings are treated like statistics. Aivali doesn’t shy away from showing the complexity of human lives – on either side – and the ongoing struggle for some, still searching for a place to call home.
Thanos Kyriazis, The Guardian, 09/12/2019
https://www.theguardian.com/books/2019/dec/09/aivali-a-story-of-greeks-and-turks-in-1922-by-soloup-review-a-moving-graphic-novel
Ένα εκπληκτικό βιβλίο, μια δημιουργία που ανεβάζει κατά πολύ τις δεξιότητες και την ικανότητα του καλλιτέχνη που ήδη έχει στο ενεργητικό του αξιόλογες δουλειές γελοιογραφιών και κόμικς. Στις τελευταίες σελίδες δίνονται επιπλέον επεξηγηματικές σημειώσεις, βιβλιογραφία, ιστορικές και λογοτεχνικές σημειώσεις, γλωσσάρι και οικογενειακές φωτογραφίες των προσφύγων προγόνων του Soloùp. Μην το χάσετε!
Πάνος Τουρλής, CaptainBook, 26/08/15
Όπως προανέφερα στην αρχή, το βιβλίο του Soloup, είναι ένα καλλιτεχνικό επίτευγμα, [...] αποτελεί μια γέφυρα με την λογοτεχνία, και τοποθετεί το συγκεκριμένο είδος σε μια άλλη διάσταση, ανοίγοντας τους ορίζοντές του σε ένα πιο απαιτητικό κοινό.
Ιστολόγιο Librofilo, 01/06/15
Το «Αΐβαλί» αποτελεί μια ανθρώπινη, συγκινητική και αντικειμενική προσέγγιση για τη Μικρασιατική Καταστροφή. Η δύναμη του σχεδίου πραγματικά καταφέρνει να μεταφέρει τον αναγνώστη πίσω στον χρόνο και να δώσει μια πρωτότυπη χροιά στη διήγηση. Ο αναγνώστης παρακολουθεί τις ζωές των πρωταγωνιστών, συμπάσχει μαζί τους, συναισθάνεται. Δείχνει με τον πιο ανθρώπινο τρόπο πώς δημιουργούνται ανθρώπινα δράματα.
Λαμπρινή Καραθανάση, diavasame.gr, 10/05/15
Σκίτσο απλό, γελοιογραφικό, εκρηκτικό ο Soloup αποδίδει τραγικές ιστορίες μ'ένα τρόπο αφελή, παιδικό. Μα γι αυτό και συγκινεί. Είναι σαν να περιγράφει ένα παιδί τη δραματική περιπέτεια που άκουσε από τη γιαγιά του. Και γι αυτή τη δραματική περιπέτεια δεν φταίει μόνο ο γείτονας [...] Το σκίτσο του είναι τόσο γκροτέσκο και μεγεθύνει τη λεπτομέρεια που πια το δραματικό αποτυπώνεται με αστείο τρόπο.
Στράτος Κουζελέας, Ιστολόγιο Πυγολαμπίδα, 06/04/15
Το βιβλίο του Soloúp για το Αϊβαλί ασχολείται με τους διωγμένους και τους ανταλλαγμένους του 1922. Να όμως που, πέρα από την αναγνωστική απόλαυση το ίδιο, γεννά και την επιθυμία να ανατρέξουμε σε τούτα και σε άλλα βιβλία, να πιάσουμε το νήμα από την αρχή και να αναζητήσουμε τα δικά μας χνάρια και τις δικές μας διαδρομές σε ετούτα τα ταραγμένα χρόνια...
Και το πετυχαίνει. Καλά μας αναγνωστικά και γνωστικά ταξίδια λοιπόν..
Κατερίνα Τοράκη, Ιστολόγιο Καγκουρώ, 14/03/15
Η φωνή του κειμένου κατάφερε να δέσει σαν σύνολο με τη φωνή των εικόνων, καλύπτοντας μια μεγάλη γκάμα συχνοτήτων, από τη νοσταλγία μέχρι τον εφιάλτη, με μια νότα χιουμοριστικής διάθεσης να ελαφραίνει την βαρύτητα όλων των αφηγήσεων που φέρουν βαριά τη σφραγίδα του προσωπικού βιώματος. Αυτή τη σφραγίδα του προσωπικού προσπάθησε να διατηρήσει κι ο Soloup, εμπλουτίζοντας τα γραφικά του σχέδια με οικογενειακές φωτογραφίες που μας κοιτάζουν στα μάτια όταν για λίγο ο χρόνος στέκει ακίνητος, ανήξερος κι αθώος – λίγο πριν σαρώσει στα κύματά του ανθρώπους και πόλεις.
Έλενα Μαρούτσου, Bookpress, 05/03/15
[...]το «Αϊβαλί» αποτελεί μια ψύχραιμη και συνάμα συγκινητική προσέγγιση της Μικρασιατικής Καταστροφής και όσων επακολούθησαν. Η πρωτοτυπία του έγκειται στη δύναμη των σκίτσων. Ο αναγνώστης δε φαντάζεται αλλά παρακολουθεί. Η εικόνα μιλάει, έχει ένταση και συναίσθημα, συγκινεί και αφυπνίζει.
Μαρία Σπανουδάκη, deBop, 18/02/15
Με το πενάκι του ως όπλο απέναντι στα εθνικά στερεότυπα, ως μέσο γι' αυτό το άλμα από τις τραγικές ημέρες της Μικρασιατικής Καταστροφής και της συνθήκης της Λωζάννης μέχρι τη δική μας δύσκολη εποχή, αλλά και ως φορέα ενός πειραματισμού γύρω από το κόμικ, την τέχνη που χρόνια τώρα υπηρετεί, ο Soloúp, κατά κόσμον Αντώνης Νικολόπουλος, δίνει τη δική του εκδοχή για τον ανθρώπινο πόνο που προκαλεί η ταραγμένη ιστορική στιγμή.
Πόλυ Κρημνιώτη, H Αυγή, 10/02/15
Έχοντας ως σκευή προηγούμενα βιβλία που κινούνταν τριγύρω από το χώρο του underground, στο «Αϊβαλί», ο Αντώνης Νικολόπουλος, προεκτείνει την τεχνική του, εμβαθύνει το βλέμμα του, μετατρέπει τα σκίτσα σε λόγο και το λόγο σε παλλόμενες σχεδιαστικές γραμμές. Η έκδοση είναι εξαίσια, ο Κέδρος έκανε άριστη δουλειά, το αποτέλεσμα επέχει τη θέση μαρτυρίας, οδοιπορικού ή μιας άλλης ανάγνωσης της Ιστορίας. Υπό αυτή την έννοια μπορούμε άνετα να μιλάμε για ένα από τα σημαντικότερα εκδοτικά επιτεύγματα της χρονιάς που φεύγει. Ίσως, δε, να αποτελέσει το έναυσμα να περάσουν τα graphic novels αυτού του είδους από την περίκλειστη ζώνη του περιθωρίου, στην κεντρική σκηνή των αναγνωστικών προτιμήσεών μας.
Διονύσης Μαρίνος, Fractal, 06/01/15
Υπάρχουν βιβλία που είναι καλαίσθητα και σε κερδίζουν με την πρώτη επαφή. Όταν πήρα στα χέρια μου το βιβλίο Αϊβαλί , εντυπωσιάστηκα με το ότι είναι χαρτόδετο και εξαιρετικά καλοσχεδιασμένο. Η όλη ιδέα του στησίματος του βιβλίου είχε σύμμαχο τον εξαιρετικό εικονογράφο, σκιτσογράφο, ζωγράφο Soloup. Γιατί με μια εντυπωσιακής σύλληψης εικονογράφηση με ρεαλισμό και με φαντασία κατάφερε να κάνει το βιβλίο από τις πρώτες σελίδες ευανάγνωστο.
Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, Fractal, 03/01/15
Το «Αϊβαλί», το οδοιπορικό του Soloúp στη μικρασιατική πόλη, ήταν μια μεγάλη έκπληξη, ιδίως αν αναλογιστούμε το μέχρι πρότινος γελοιογραφικό ύφος του δημιουργού. Ο Soloúp αλλάζει το σχέδιο σε σχέση με ό,τι τον είχαμε συνηθίσει, ερευνά, διαβάζει, φωτογραφίζει, παντρεύει την παράδοση με τη σύγχρονη σκιτσογραφία, ακροβατεί ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν και, θέτοντας πρωταγωνιστές τρεις Ελληνες Αϊβαλιώτες συγγραφείς, τον Φώτη Κόντογλου, τον Ηλία Βενέζη, την Αγάπη Βενέζη–Μολυβιάτη κι έναν Τούρκο, τον Αχμέτ Γιορουλμάζ, και με φόντο ματωμένα κεφάλαια της ιστορίας, εστιάζει στο ανθρώπινο δράμα και συνθέτει ένα γκράφικ νόβελ (448 σελίδων!) που γοητεύει.
Σπύρος Γιαννακόπουλος, Καθημερινή, 03/01/15
O Soloúp πήρε το καραβάκι από τη Μυτιλήνη και πήγε κι άραξε σ' έναν καφενέ στο Αϊβαλί, μαζί με την εκλεκτή παρέα του: Τον Φώτη Κόντογλου, τον Ηλία Βενέζη, την Αγάπη Βενέζη-Μολυβιάτη και έναν Τούρκο, τον Αχμέντ Γιορουλμάζ. Επειτα πήρε το πενάκι του και ζωγράφισε απ΄ την αρχή εκείνη την παλιά ιστορία της μικρασιατικής καταστροφής. Μαζί του ένας γλάρος γέμισε φρέσκο αεράκι τα μάτια μας. Τον ευχαριστούμε!
Ζέφη Κόλια - συγγραφέας, Έθνος, 27/12/14
Ο Soloúp διάβασε. Έκανε έρευνα. Έψαξε ατελείωτα σε βιβλιοθήκες, ιδρύματα και Διαδίκτυο. Είδε ταινίες και ντοκιμαντέρ. Άνοιξε μπαούλα, ξέθαψε κειμήλια, κιτρινισμένες φωτογραφίες, παλιές καρτποστάλ, ενώ στα τέσσερα ταξίδια του εκεί, έβγαλε εκατοντάδες φωτογραφίες. Και με μεγάλη επιδεξιότητα, κατάφερε να απεικονίσει τη μικρασιατική πόλη και τον κόσμο της. Το τότε και το τώρα. Το Αϊβαλί του σήμερα, και το Αϊβαλί του παρελθόντος, της κάποτε ευημερίας και αργότερα της μικρασιατικής καταστροφής, των ταγμάτων εργασίας, της Συνθήκης της Λωζάνης, της ανταλλαγής πληθυσμών, του εκπατρισμού, της απάνθρωπης σκληρότητας.
Σπύρος Γιαννακόπουλος, Καθημερινή, 14/12/14
Ο Soloúp αποδεικνύεται μάστορας της αφήγησης, καθώς εικόνες και συναισθήματα του παρελθόντος ξαναζωντανεύουν στο παρόν, στο προσκήνιο της ιστορίας μας, στην καθημερινότητά μας, στην ίδια μας τη ζωή που συνεχίζει μέσα στο χάος της ατομικής και ιστορικής μας ύπαρξης. Μέσα από έναν καταιγισμό εικόνων που το ύφος τους προσαρμόζεται ανάλογα με το συναίσθημα του χρόνου, ο Soloup μάς χαρίζει ένα εξαιρετικό ελληνικό graphic novel, μιαν απαιτητική αφηγηματικά ιστορία, που μας συνδέει με την ανάγνωση της καταγωγής, εκεί που ο αέρας σφυρίζει αλλιώς και τα ταξίδια κυλούν στη σιωπή – πέρα μακριά, στα παράλια της νοσταλγίας μας, στην προσωπική μας πατρίδα.
Ξενοφών Α. Μπρουντζάκης, Το Ποντίκι, 11/12/14
Tο Αϊβαλί αποτελεί [...] την πιο ολοκληρωμένη και καλλιτεχνικά άρτια πρόταση που έχει δώσει το είδος του graphic novel στη χώρα μας. Είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς, που έχει εγγραφεί στην εικόνα και την ποιότητα της κάθε σελίδας, ενώ από εκδοτικής άποψης αποτελεί ένα βιβλίο-κόσμημα, τυπωμένο και «δεμένο» με φροντίδα – όχι αυτονόητες επιλογές στις μέρες μας
Λεωνίδας Καλούσης, Bookpress, 09/12/14
Εικόνες άλλοτε απαλές σα χάδι κι άλλοτε σωστή γροθιά στο στομάχι. Καρσιλαμάδες ανάμικτοι με λυγμούς και μοιρολόγια. Η Καθ’ Ημάς Ανατολή, η κατά Κόντογλου «μάνα του Κόσμου» παρελαύνει μαζί με τις αδερφές της Μυτιλήνη και Κρήτη, ιστορημένες από την πένα του «κυρ-Φώτη», του Ηλία Βενέζη και της αδερφής του Αγάπης Βενέζη-Μολυβιάτη, του τουρκοκρητικού Αχμέτ Γιορουλμάζ και άλλων.
Όλα αυτά αποτυπώνονται στο χαρτί με τρόπο φυσικό, άμεσο, ειλικρινή, περασμένα απ’ την ευαίσθητη ματιά του Soloúp που χαρμανιάζει την αρχέτυπη εικόνα με το σύγχρονο σκίτσο. Το αποτέλεσμα είναι γνήσια συγκίνηση, άρα τέχνη.
Κώστας Χριστοφορίδης, 02/12/14