ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΜΟΣ Β' 2001-2013 (ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΡΒΕΡΗΣ)

20.00€ 17.00€

Βραβευμένο Συγγραφέας: ΒΑΡΒΕΡΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ
Έτος έκδοσης: 2013
ISBN: 978-960-04-4421-6
ΣΕΛ.: 344
Σχήμα: 14 Χ 20,6
Βάρος: 510.00 γραμ.
Μαλακό εξώφυλλο
Βραβείο: Βραβείο Καβάφη (2001), Βραβείο του περιοδικού Διαβάζω (2002), Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών - Ίδρυμα Πέτρου Χάρη (2010)


Στον τόμο περιλαμβάνονται οι συλλογές:

ΣΤΑ ΞΕΝΑ
ΠΕΤΑΜΕΝΑ ΛΕΦΤΑ
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜÓΝΟΣ
ΒΑΘΕΟΣ ΓΗΡΑΤΟΣ
ΖΩΑ ΣΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ


ΖΩΑ ΣΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ

Ύστερα από το βιωματικό Βαθέος γήρατος, ο Γιάννης Βαρβέρης περνάει με τη συλλογή του Ζώα στα σύννεφα - η οποία βρέθηκε στα κατάλοιπά του έτοιμη προς έκδοση - σε ένα θέμα οικείο σε όλους, όπου πραγματεύεται  «πρώτες έννοιες», τις οποίες θα μπορούσε να τις προσεγγίσει ακόμη και ένας μη μυημένος αναγνώστης.  Έτσι, πίσω από τα ζώα και τον κόσμο τους δεν κρύβονται παρά ανθρώπινες συμπεριφορές, ενώ, ταυτοχρόνως, λέγονται και αλήθειες που βρίσκονται καλά κρυμμένες μέσα σε μια άλλη διάσταση, ποιητική, μέσα σε μια διάσταση που κινείται αριστοτεχνικά ανάμεσα στο έλλογο και στο μη έλλογο, ανάμεσα στην πραγματικότητα αλλά και  στην υπέρβαση• ανάμεσα σε έναν κόσμο που νομίζει ότι η ουσία βρίσκεται στις συνήθειές του, πλην όμως, κατά βάθος, βρίσκεται κάπου αλλού – «στα σύννεφα», κατά τον ποιητή. Τα ποιήματα στη συλλογή αυτή του Γιάννη Βαρβέρη διακρίνονται από μια σπάνια εμβρίθεια, από μια έξοχη ευρηματικότητα που, συγκλονίζοντας συναρπάζει, από μια μοναδική καλλιέπεια, από ένα στοιχείο ασυνήθιστα, απόκοσμα μαγικό που με τη δύναμή του γοητεύει και γητεύει, από μια λεπτοτάτων αποχρώσεων ποιότητα γραφής στιβαρή, από μια, μέσα στην απόλυτη ηρεμία της, σοφία, ενώ κάτι το αέρινο «και το αιθέριο» αλλά και το βαθύ, το πολύ βαθύ, πλανάται σε ολόκληρο το βιβλίο. Το τόσο δυνατό και συναρπαστικό βιβλίο αυτού του δημιουργού που θεωρείται ως ένας από τους σπουδαιότερους της γενιάς του, αλλά και ολόκληρης της μεταπολεμικής ποίησής μας.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Ο Γιάννης Βαρβέρης υπήρξε μια πολύ ιδιαίτερη φωνή της γενιάς του ’70: θλίψη, χιούμορ, ειρωνεία, αυτοσαρκασμός, ευρυμάθεια που όμως καθόλου δεν βάραινε τον στίχο, μουσικότητα είναι ορισμένα από τα χαρακτηριστικά του. Η τελευταία του συλλογή εκδόθηκε μεταθανάτια, από τη γυναίκα και τον γιο του, ο β΄ τόμος των Απάντων του το ίδιο. Ετσι έχουμε πια ολοκληρωμένο το ποιητικό του έργο, που ξεκίνησε με έντονη την καβαφική επίδραση και έφτασε, στις τελευταίες συλλογές, να δημιουργεί μια ολοκληρωμένη κοσμολογία, της μοναξιάς, της ερημίας, της ανέφικτης συνάντησης με τον άλλον, και μαζί της υπέρτατης τρυφερότητας απέναντι στη ζωή και τον άνθρωπο. Μας λείπει ο Γιάννης.
Τιτίκα Δημητρούλια, Καθημερινή, 22/12/13

Βλέμμα όπως πάντα κοφτερό, ρυθμός κομψός, τραγουδιστός, των chansonniers με τους λύκους και τους γορίλες, που στα χνάρια τους βαδίζει, χιούμορ αιχμηρό μέσα στη θλίψη του, κι ο κόσμος πια έχει απεικονιστεί από τον Βαρβέρη πλήρως: ο άνθρωπος μόνος, η άλλη όχθη του Θεού κι ανάμεσα τα ζώα. Και το κενό της δικής του απουσίας, του ανθρώπου, του ποιητή, του αισθητή χαίνον.
Τιτίκα Δημητρούλια, Καθημερινή, 21/07/13

Με μουσικότητα και την, εν μέρει, τεχνική πειθαρχία, ο κόσμος των ζώων δίνει το υλικό για να στηθεί όσα υπονοούν ή εννοούν τα άτομα με τη συμπεριφορά τους. Από τον αριστοφανικής δυναμικής τίτλο και με ποιήματα, που παραπέμπουν στον Αίσωπο και τον Λαφοντέν, οι εικόνες και οι παρομοιώσεις συνιστούν λόγο αλληγορικό, πυκνό και ενίοτε πικρό. Ωριμότητα και άψογη τεχνική σε αγαστή συνύπαρξη.
Χρυσα Σπυροπούλου, Καθημερινή, 02/06/13

Πρόκειται για μια ποίηση όπου η βαθύτητα αναδεικνύεται από την παιγνιώδη διάθεση και ο εκλεπτυσμένος ποιητικός λόγος από την αποκαλυπτική υπέρβαση της αλληγορίας.
Ξενοφών Α. Μπρουντζάκης, Το Ποντίκι, 02/05/13

Ο Γ. Βαρβέρης, ένας αριστοτεχνίτης του λόγου, παραμένει και σ' αυτό το βιβλίο του ένας αμετανόητα θλιμμένος συνομιλητής με τον θρυμματισμένο καθρέφτη του χρόνου.
Βασίλης Καλαμαράς, Ελευθεροτυπία, 15/04/13

Τα ποιήματα στη συλλογή αυτή του Γιάννη Βαρβέρη διακρίνονται από μια σπάνια εμβρίθεια, από μια έξοχη ευρηματικότητα που, συγκλονίζοντας συναρπάζει, από μια μοναδική καλλιέπεια, από ένα στοιχείο ασυνήθιστα, απόκοσμα μαγικό που με τη δύναμή του γοητεύει και γητεύει, από μια λεπτοτάτων αποχρώσεων ποιότητα γραφής στιβαρή, από μια, μέσα στην απόλυτη ηρεμία της, σοφία, ενώ κάτι το αέρινο «και το αιθέριο» αλλά και το βαθύ, το πολύ βαθύ, πλανάται σε ολόκληρο το βιβλίο.
Φωτεινή Ξιφαρά, artic.gr, 11/04/13

Ποιήματα που αντανακλούν μέσα από υπερβατικά, αλληγορικά, τρυφερά, σκοτεινά, ειρωνικά ζώα και αντίστοιχους ζωομορφισμούς την πολύπαθη ομορφιά του βίου και την προσήλωση του ποιητικού υποκειμένου στην παρατεταμένη διάρκεια του αυθεντικού ρίγους.
Νίκος Δαββέτας, Η εφημερίδα των συντακτών, 07/04/13

 


 

ΒΑΘΕΟΣ ΓΗΡΑΤΟΣ

Την ενδέκατη ποιητική συλλογή του ο Γιάννης Βαρβέρης δεν πρόλαβε να τη δει να φιγουράρει στις προθήκες των βιβλιοπωλείων, έφυγε ξαφνικά από κοντά μας στις 26 Μαΐου, ενώ αυτή βρισκόταν ήδη στο βιβλιοδετείο. Ευτυχώς όμως πρόλαβε να τη δει τυπωμένη, έτσι όπως αυτός επιθυμούσε.
Για τον Γιάννη Βαρβέρη δεν ήταν ακόμη μία συλλογή ποιημάτων, αλλά ποιήματα που έγραψε την τελευταία τριετία αποκλειστικά για Εκείνη, την αγαπημένη υπέργηρη μητέρα του. Βαθέος γήρατος λοιπόν η ενδέκατη κατάθεσή του, γι’ αυτή που του χάρισε τη ζωή και τη γλώσσα, «το παρελθόν της και το μέλλον της». Η συλλογή θα μπορούσε να διαβαστεί και σαν ένας διάλογος μάνας και μοναχογιού που αναπτύσσεται με στίχους σπάνιας εκφραστικής λιτότητας και στοχαστικού σπαραγμού: «Στις λίγες μας κοινές εξόδους/ κανένας δε γυρίζει να σε δει./ Ούτε απλοί σου γνώριμοι/ δε ζούνε πια./ Έμεινες μόνο με όσους/ σε αναγνωρίζουν/ βλέποντάς με».
Ο ποιητικός αυτός «διάλογος» ολοκληρώθηκε πριν από την αποδημία της μητέρας του. Ένα από τα τελευταία του ποιήματα, γραμμένο στην κλινική όπου νοσηλευόταν Εκείνη:

«Μου είπε επί λέξει/ -Άμα πεθάνω/ πώς θα ζήσω/ χωρίς εσένα;»

Αλίμονο, η μητρική απορία, που εξέφραζε μια βαθύτερη επιθυμία επανένωσης, έμελλε πολύ σύντομα να απαντηθεί. Δύο μήνες αργότερα έφυγε από τον κόσμο μας και ο ποιητής, για να τη συναντήσει στο παιδικό του δωμάτιο – κοκέτα, στοργική, αριστοκρατική, όπως ακριβώς τη διέσωσε και μέσα στην τέχνη του.

Νίκος Δαββέτας

Περί του αντιθέτου

Σ’ αγάπησε, μου λες, πολύ
ποτέ σου δεν σε απάτησε, βεβαιώνεις.

Έχω στοιχεία
αλλά το πιο ισχυρό
είναι πως πρέπει να σ’ αφήσω ερωτευμένη.

Πρωθύστερο, Ι

Όταν μπορώ
χωρίς να σε ρωτήσω
πετάω πράγματα
μικρή αξίας
που κάποτε θα σε θυμίζουν.

Έτσι κι αλλιώς
εφόσον ζεις
αν σου ‘λεγα το λόγο
θα ‘χες συμφωνήσει.

Καμένα αρχεία

Αν έρθει η ώρα
τα χρόνια που έχεις κρύψει
στην ταυτότητα
θ’ απαιτήσω
να τα ζήσεις.

Quiproquo

Στις λίγες μας κοινές εξόδους
κανένας δε γυρίζει να σε δει.
Ούτε απλοί σου γνώριμοι
δε ζούνε πια.
Έμεινες μόνο με όσους
σε αναγνωρίζουν
βλέποντάς με.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Είναι αληθινά τραγικός ο τρόπος, καθώς ο ποιητής αναπολεί στιγμές απ’ τον προηγούμενο βίο, με τον οποίο προσπαθεί να δείξει σ’ αυτό το τόσο κοντινό του πρόσωπο την αγάπη, τη λατρεία, τη θλίψη, την πίκρα, την οδύνη για το γεγονός που το βλέπει να έρχεται και που δεν είναι άλλο απ’ την αδυσώπητη απώλεια της ζωής της.
Χρίστος Παπαγεωργίου, diastixo.gr, 01/07/12

Τα ποιήματα του Γιάννη Βαρβέρη είναι γραμμένα σε εξαιρετικά απλή γλώσσα. Οι αλήθειες που εκφράζουν αφορούν όλους τους ανθρώπους. Ο ποιητής εράνισε απ' τις κοινές του εμπειρίες με τη μητέρα του εκείνες που αγγίζουν τον κάθε αναγνώστη. Μία διάθεση γλυκύτητας και παρηγοριάς καθιστά την ανάγνωση των στίχων του σημαντική για την πένθιμη ευφορία τού αναγνώστη. Η μουσικότητα των ποιημάτων είναι ιδιαιτέρως υποβλητική. Σαν ένα μαρόσυρτο επιφώνημα αντίστροφης στοργής από το γιο πρός τη μητέρα να υποφώσκει κάτω απ' τους απαράμιλλα στοργικούς στίχους.
Φώτης Θαλασσινός, protagon.gr, 25/01/12

Ο Γιάννης Βαρβέρης λέει στα ποιήματα περισσότερα απ' αυτά που γράφει. Τράβηξε μια μυστική γραμμή και πέρασε σημαίνοντα κι άφησε μια πολυφωνική δομή να την περιγράφει κάθε αναγνώστης με την ορολογία και τον εξοπλισμό, την επιλογή, τις γλωσσικές διεργασίες, την αντίληψη, τη συμβολική τάξη που διαθέτει. Πληθυντική η σχέση ποιήματος και ανάγνωσης, ποίηση της ψυχής. Ασώματος. Αιωρουμένη. Πέφτει ως ευεργετική βροχή στην ξεραμένη γη να την ποτίσει.
Δήμητρα Παυλάκου, Η Αυγή, 17/01/12

Μεταθανάτια έκδοση των ποιημάτων ενός από τους αξιότερους δημιουργούς της λεγόμενης γενιάς του ’70. Λιτός στίχος, μοντέρνο στιλ και λεκτική διεισδυτικότητα από το χέρι ενός ανθρώπου που δήλωνε ότι στο μέλλον θα επιζούν στις ανθολογίες «από κανένα μέχρι ένα» ποιήματά του.
Δημήτρης Φύσσας, Athens Voice, 01/03/12

 


 

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΟΝΟΣ

Μέσα από έναν αθεϊσμό φιλοσοφικό, ο Βαρβέρης συνομιλεί για άλλη μια φορά με το θάνατο, καταφάσκοντας ρητά στη ζωή. Η διαύγεια της ματιάς του υποστηρίζει μια διαρκή, ειρωνική ανατροπή, που δεν στερείται σπαρακτικότητας ενώ παράλληλα σηματοδοτεί μια κορύφωση στην ως σήμερα ποιητική του πορεία, εγκαινιάζοντας με τον καλύτερο τρόπο μια νέα φάση στην ωριμότητά του.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Ποιήματα αντίθρησκα, ειρωνικά και οργισμένα, Η ΑΥΓΗ, 29/03/2009
Ενα κι ένα, ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 5 Απριλίου 2009
Κλειδιά ποιητικής ωριμότητας, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 12-04-09
Συγκρατημένος, ηρωικός θρήνος, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, Κυριακή 24 Μαΐου 2009
ΔΙΑΒΑΣΑ το... «Ο άνθρωπος μόνος», ΤΑ ΝΕΑ, Σάββατο, 30 Μαΐου 2009
Oι μονήρεις ήρωες, ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 22.08.2009
Τιμώντας τη μοναξιά του ανθρώπου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 15-09-09
Η ύπαρξη μόνη...,ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2009
Απογυμνωμένη ανθρωπολογία, Η ΑΥΓΗ, 29/12/2009

 


 

ΠΕΤΑΜΕΝΑ ΛΕΦΤΑ

Στην προηγούμενή του συλλογή η ποίηση του Γιάννη Βαρβέρη ήταν εστιασμένη στο μάταιο και τη θνητότητα, στη φθορά του σώματος και την παρηγορία του ανθρώπου, τώρα, με τα Πεταμένα λεφτά, κάνει μια ανατρεπτική στροφή.

Στο επίκεντρό της βρίσκεται ο άνθρωπος στη σχέση του με τον κόσμο, με τον άλλον άνθρωπο, ακόμα και με το Θείο, με το σύμπαν, με την ουσία της ύπαρξής του. Ομοιοκατάληκτα και ανομοιοκατάληκτα, τα ποιήματα αποτυπώνουν μιαν άλλη ματαιότητα, την πίστη ότι ο άλλος είναι μια δυνάμει σωτηρία, ότι είναι το άλλο μας μισό, ο χαμένος κρίκος στην αλυσίδα της δικής μας ζωής. Διαυγής, η ποίηση σκορπίζει τις ψευδαισθήσεις, αποκαλύπτει την ιεραρχία των πραγμάτων. Ο Παρθενώνας υπερισχύει της ηδονής και τα λεφτά των ανθρώπων.

Η νέα συλλογή του Γιάννη Βαρβέρη απομακρύνεται από τον θάνατο, βυθίζεται στο νόημα της ανθρώπινης ζωής. Κι ανακαλύπτει στον πυρήνα της, καλά κρυμμένο, ένα αμείλικτο κενό, φιλικό όμως προς το χρήστη. Ένα κενό που αρέσκεται να παραμένει καλυμμένο, συγκαλυμμένο από τις επιφάσεις ευτυχίας. Ίσως γι’ αυτό ο ποιητής δεν γράφει άλλο ένα ρέκβιεμ, αλλά τραγούδια που υποδέχονται τη ζωή με την ελαφρότητα που της ταιριάζει.

Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΔΕΝ ΠΙΝΕΙ ΣΤΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ 
   
                 Στον Γιώργο Μαρκόπουλο

Χθες είδα πάλι στον ύπνο τον πατέρα. Καθόμασταν οι δυο μας σ’ ένα τραπέζι με καρό τραπεζομάντιλο.  Κάποιος μας έφερε δυο ποτηράκια και κρασί. – Είσαι καλά; του λέω.  – Καλά, καλά, και μου ‘πιασε το χέρι.  –  Άντε στην υγειά σου, είπε. Σήκωσε το ποτήρι, τσούγκρισε και το άφησε πάνω στο τραπέζι. – Δεν πίνεις; ρώτησα.  – Εσύ να πιείς, απάντησε. Εγώ δε θέλω να ξεχάσω.

 


 

ΣΤΑ ΞΕΝΑ

Το σώμα Τζέκιλ

Λοιπόν γιατρέ
κάθε πρωί
δοχείο σώμα
εντός του οποίου
υγρό μυαλό
και τα λοιπά
και τα λοιπά.

Όμως γιατρέ
το βράδυ
δοχείο μυαλό
εντός του οποίου
υγρό το σώμα
αλλάζει σχήματα
και παίρνει στάσεις
και κυλάει καμπύλα
και μεταμορφώνεται.

Πείτε μου πείτε μου γιατρέ
τι στέρεο αντίδοτο προτείνετε
για σώματα που υγραίνονται τις νύχτες
κι απομένουν
μέχρι δακρύων υγρά
ως το πρωί;

 

ΒΑΡΒΕΡΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΡΒΕΡΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ

Ο Γιάννης Βαρβέρης (Αθήνα, 1955-2011) σπούδασε νομικά. Εξέδωσε δώδεκα βιβλία ποίησης, καθώς και μεταφράσεις ξένης λογοτεχνίας και αττικής κωμωδίας. Από το 1976 έγραφε κριτική θεάτρου, τα κείμενα της οποίας έχουν συγκεντρωθεί σε έξι τόμους. Στα αγγλικά έχει μεταφραστεί από τον Philip Ramp το βιβλίο του ...περισσότερα