ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ - 27 παλιά θεσσαλικά παραμύθια

8.62€ 7.32€

Συγγραφέας: ΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ-ΚΑΡΥΩΤΗ, ΒΑΝΑ
Έτος έκδοσης: 2004
ISBN: 978-960-04-2535-2
ΣΕΛ.: 128
Σχήμα: 17 Χ 24
Βάρος: 282.00 γραμ.
Μαλακό εξώφυλλο

Το βιβλίο δεν είναι διαθέσιμο αυτή τη στιγμή

Πρόλογος: Μαρουλα Κλιάφα
27 παλιά θεσσαλικά παραμύθια. Παραμύθια που θα είχαν χαθεί στο πέρασμα του χρόνου αν ένας ευαίσθητος δάσκαλος, πριν πολλά χρόνια, δεν είχε την πρόνοια να τα καταγράψει σε ένα τετράδιο που, όταν πέθανε, το άφησε κληρονομιά στην κόρη του. Κι εκείνη, μεγαλωμένη με τα παραμύθια αυτά, τα αγάπησε τόσο, που κάποια μέρα αποφάσισε να τα ξαναδιηγηθεί με το δικό της τρόπο, διατηρώντας τη σοφία τους και αναδεικνύοντας την ομορφιά τους.

ΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ-ΚΑΡΥΩΤΗ, ΒΑΝΑ

Γεννήθηκε στην Τσαριτσάνη και σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Λάρισας. Παρακαλούθησε τη Σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Δημοτικής Εκπαίδευσης, καθώς και τη Σχολή Επιστημών του Ανθρώπου στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.Παρακολουθεί το Τμήμα Μετεκπαίδευσης Ειδικής ...περισσότερα

Το Λαικό Παραμύθι σήμερα.

Με αφορμή το βιβλίο της Βάνας Ανθοπούλου- Καρυώτη

Παραμύθια του χθες για παιδιά του σήμερα, 27 παλιά θεσσαλικά παραμύθια

Μια φορά και έναν καιρό η κυρία Βάνα Ανθοπούλου- Καρυώτη, κρατώντας το μικρό- μεγάλο θησαυρό της, δρόμο παίρνει, δρόμο αφήνει και φτάνει στο Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας για μια τελευταία αναζήτηση, εικόνες για το βιβλίο της. Τα πολύχρωμα σταμπωτά υφάσματα της συλλογής του Μουσείου με την καταιγιστική ποικιλία μορφών και θεμάτων επιλέγονται για να διαβαστούν μαζί με τα παραμύθια από τους αναγνώστες του βιβλίου. Το εικονογραφικό υλικό έγινε το μαγικό χαλί, για να χρησιμοποιήσω ένα μεσολαβητικό παραμυθιακό αντικείμενο, με το οποίο η γράφουσα πέταξε στον κόσμο των θεσσαλικών παραμυθιών που συγκεντρώθηκαν στο βιβλίο της Βάνας Ανθοπούλου Καρυώτη Παραμύθια του χθες για παιδιά του σήμερα, 27 παλιά θεσσαλικά παραμύθια.

Ο τίτλος σηματοδοτεί τα όρια μέσα στα οποία κινείται το υλικό και οι αναγνώστες του βιβλίου, Θεσσαλικά παραμύθια μιας προμηχανικής κοινωνίας και εκφέρονται στη φάση της μετάβασής της στο σύγχρονο τρόπο ζωής, μεταγραμμένα από ένα ευαισθητοποιημένο δάσκαλο, ερασιτέχνη (με την πρωταρχική σημασία του όρου) και, στη συνέχεια, ξανά, μεταπλασμένα από μια σύγχρονη παιδαγωγό, την κόρη του.

Η πρώτη ύλη, το λαικό παραμύθι και η μετάπλασή του με τη σύγχρονη οπτική είναι τα σημεία, κλειδιά για την υποδοχή του βιβλίου από το σύγχρονο αναγνωστικό κοινό, τα παιδιά του σήμερα. Η χρήση του όρου παλιά παραμύθια είναι εύστοχη και ακριβής γιατί η συγγραφέας κληρονομεί ένα σύνολο παραμυθιών που μεταγράφηκαν στις δεκαετίες 1950-1970 και έχουν σφραγιστεί από τη γλώσσα και κουλτούρα σου συλλέκτη τους. Ωστόσο, τα περισσότερα απηχούν παλαιότερους παραμυθιακούς τύπους και εντάσσονται στη γενική κατηγορία των λαικών παραμυθιών.

Τι είναι όμως το λαικό παραμύθι και πια είναι τα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα

Το παραμύθι, από το παρά και μύθος, ετυμολογικά συνδέεται με το ρήμα παραμυθούμαι που στην αρχαιότητα είχε διάφορες σημασίες, Δίνω θάρρος, προτρέπω, παρηγορώ, συμβουλεύω, ανακουφίζω, υποστηρίζω. Παραμυθητής ήταν αυτός που έδινε παρηγορία, παραμυθία και παραμύθιον ήταν η ενθάρρυνση, η προτροπή, η παρότρυνση. Σήμερα μιλώντας για το παραμύθι αναφερόμαστε στη λαική διήγηση που μοιάζει με μεγάλο περιπετειακό μύθο ή έχει συντεθεί από περισσότερους πυρήνες μύθων που είναι γνωστοί σε περισσότερους λαούς.

Το παραμύθι για το λαικό έντεχνο λόγο είναι ότι για τη λογοτεχνία το μυθιστόρημα. Η υπόθεσή του δεν δεσμεύεται από τόπο, χρόνο και αιτιακές σχέσεις. Τα πρόσωπά του είναι αόριστα, ένας βασιλιάς, μια κόρη, μια γριά, ένα παιδί, και φανταστιικά, ο δράκος, η μάγισσα, το φτερωτό άλογο, κλπ. Τα παραμύθια υπακούουν σε κοινούς αφηγηματικούς κανόνες που χαρακτηρίστηκαν από τους ειδικούς του παραμυθιού ως νόμοι. Η επανάληψη των φραστικών μοτίβων, τα τρία πρόσωπα ή έργα με το τρίτο να είναι το σπουδαιότερο, τα δύο πρόσωπα επί σκηνής, οι αντιθέσεις, η αποκορύφωση της πλοκής είναι μερικά από αυτά.

Ο κόσμος του παραμυθιού είναι ένας κόσμος που δεν υπάγεται στις κατηγορίες του χρόνου, του χώρου και της αιτιότητας. Ένας κόσμος αγέραστος και αθάνατος, απόλυτα ωραίος και απόλυτα άσχημος, απόλυτα κακός και απόλυτα καλός, χτισμένος από χρυσάφι, ασήμι και διαμαντόπετρες. Εδώ, ο θάνατος εύκολα νικιέται με λίγες σταγόνες αθάνατο νερό. Μια σταγόνα λάδι μεταμορφώνεται σε αδιάβατη λίμνη, ένα κομμάτι σαπούνι σε γλιστερό βουνό και ένα χτένι γίνεται αδιαπέραστος αγκαθότοπος.

Το παραμύθι ως διεθνές λαογραφικό είδος, που κυκλοφορεί από τόπο σε τόπο έχει γίνει αντικείμενο πολλών θεωριών που επιχειρούν να ερμηνεύσουν είτε την κοινή καταγωγή είτε το περιεχόμενο και τη φύση των παραμυθιών. Τα παραμύθια κάθε χώρας είναι παραλλαγές από το μεγάλο κόσμο των παγκόσμιων παραμυθιών που διατηρούν το εθνικό χρώμα τους στη γλώσσα, στα στοιχεία της ζωής, στα πρόσθετα φανταστικά μοτίβα και στον τρόπο της αφήγησης αποτελώντας τους λεγόμενους οικότυπους, όρος δανεισμένος από τη βοτανική.

Τα νεοελληνικά λαικά παραμύθια παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά όπως,

-Ευχάριστες εισαγωγές και παρεμβολές, όπως κόκκινη κλωστή δεμένη, ψέματα και αλήθεια έτσι είναι τα παραμύθια, και αίσιο τέλος, π.χ. έζησαν αυτοί καλά και μεις, και αίσιο τέλος, π.χ.  καλύτερα.

-Λιτότητα στην αφήγηση

  • Κοινωνική οικειότητα ανάμεσα σε βασιλιάδες και υπηκόους- πλούσιους και φτωχούς για παράδειγμα στο παραμύθι της συλλογής η Γρουναρού, η φτωχή κοπέλα τραβά για το παλάτι τραγουδώντας βασιλιά μου, βασιλιά μου κόβουν κόβουν τα μυαλά μου ενώ ο βασιλιάς βγαίνει στο παραθύρι να δει τι γίνεται
  • Διάθεση διδακτική με την επικράτηση του καλού στο κακό χωρίς πρόδηλες ηθικές προθέσεις (π.χ. στο παραμύθι Ο Τσελεμπή- Περιστεράς)
  • Διάθεση για το αστείο και το χωρατό χωρίς προσβολή του ακροατηρίου (π.χ. στο παραμύθι Ο ναύτης και ο Διάβολος)

Το corpus των ελληνικών παραμυθιών παρουσιάζει ορισμένες εγγενείς δυσκολίες ως προς την επιστημονική του παρουσίαση, καθώς η συλλογή τους έχει γίνει συνήθως με εμπειρικό τρόπο και τα κείμενα σπάνια συνοδεύονται από πληροφορίες για τις συνθήκες καταγραφής, τον τόπο και το χρόνο, τα στοιχεία του αφηγητή και τα εθνολογικά συμφραζόμενα. Στον ίδιο κανόνα εντάσσονται και τα παραμύθια που δημοσιεύονται, τα οποία δεν αποτελούν προιόν συστηματικής συλλογής (πρωταρχικοί αφηγητές, τόπος και χρόνος της αφήγησης έχουν χαθεί οριστικά). Απέχοντας από την αυστηρότητα της επιστημονικής προσέγγισης, η αξιολόγηση της εντοπίζεται κυρίως στη μεταφορά και διάχυση ενός μεγάλου όγκου παραμυθιών σε σύγχρονους αναγνώστες.

Τα 27 θεσσαλικά παραμύθια του βιβλίου μπορούν να ενταχθούν στις γενικές κατηγορίες κατά τη συμβατική κατάταξη που ακολουθεί με το θεματικό τους περιεχόμενο

Τα παραμύθια παρουσιάζουν πολλές παραλλαγές από τόπο σε τόπο, όχι μόνο στο εξωτερικό τους περιεχόμενο αλλά και στην εσωτερική μορφή τους όπως σχηματίζεται από τη γλώσσα του τόπου, την ιστορική περίοδο και την ιδιαιτερότητα του αφηγητή του. Για την επιστημονική μελέτη των ινδοευρωπαικών παραμυθιών έχει συσταθεί ένα διεθνές ταξινομικό σύστημα από δύο κορυφαίους ερευνητές του αντικειμένου, τους Anti Aarne, Stith Thompson. Με την κατάταξη σε παραμυθιακούς τύπους διερευνώνται οι συνθετικές παραλλαγές των παραμυθιών, η γεωγραφική διάχυση τους, οι τοπικές παραλλαγές και εντοπίζονται οι εθνικοί οικότυποι. Η αναφορά στον διεθνή κατάλογο γίνεται κωδικοποιημένα. Για παράδειγμα, το γνωστό παραμύθι του Κοντορεβιθούλη ανήκει στον παραμυθιακό τύπο ΑΤ 700 Κοντορεβιθούλης. Ο μικρόσωμος ήρωας που ύστερα από πολλές περιπέτειες καταφέρνει να επιστρέψει πλούσιος- και μάλιστα ψηλός στην παραλλαγή που δημοσιεύει το βιβλίο- είναι μια ευρωπαική ιστορία που διαδόθηκε στον κόσμο ολόκληρο, από την Ευρώπη πέρασε στην Ασία, σε διάφορα σημεία της Αφρικής και τα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου, στη Τζαμάικα, τις Μπαχάμες, στους Μαύρους της νοτίου Αμερικής και σε μια φυλή Ινδιάνων. Αρκετά παραμύθια της συλλογής του βιβλίου αντιστοιχούν σε παραμυθιακούς τύπους κατά την κατάταξη Anti Aarne, Stith Thompson π.χ. Ο Τσελεμπή Περιστεράς (ΑΤ 425, Αναζήτηση του χαμένου συζύγου), ο Μυλωνάς και ο Μπράτιμος (ΑΤ 332, Ο Χάρος Κουμπάρος), Ο Ναύτης και ο Διάβολος (ΑΤ 331, Ο διάβολος μέσα στο μπουκάλι), Ο Κοκοβγενης (ΑΤ 327-328, Ο Δεκατρής), Η εξυπνάδα του Διαμαντή (ΑΤ 742, Μυαλό έχω, παράδες δεν έχω)

Τα 27 θεσσαλικά παραμύθια που ανθολογεί η κυρία Ανθοπούλου- Καρυώτη εντάσσονται στην κατηγορία των λαικών παραμυθιών ως προς το περιεχόμενό τους και λιγότερο βέβαια ως προς τη μορφή και το ύφος τους. Η προσαρμογή τους στο σύγχρονο κοινό και οι επεμβάσεις συνιστούν επιλογές που υποτάσσουν την επιστημονική ανάγκη διάσωσης στην αδήριτη ανάγκη διάδοσης και γνωριμίας τους σε ένα νέο κοινό, αποδεκτή πολλάπλών εξωτερικών ερεθισμάτων και υποκείμενο στον τεχνολογικό καλπασμό της εποχής.

Η αφηγηματική λιτότητα, χαρακτηριστικό γνώρισμα των παραμυθιών συνοδεύει τη μετάπλαση της συγγραφέως. Η ονοματοθεσία των μορφών, που σε πολλές περιπτώσεις έχει κληρονομήσει, συμπράττει στη οικειοποίηση των ηρώων από τους σημερινούς αναγνώστες. Σε αρκετά παραδείγματα το κείμενο συμπυκνώνεται και μειώνεται το επικό πλάτος του παραμυθιού. Μια λύση που δίνεται για να προσαρμόσει το παλιό παραμύθι στο σύγχρονο αναγνώστη, που υποβάλλεται συνήθως σε καθημερινές πράξεις ταχύτητας. Οι σκληρές δράσεις απαλύνονται ή απαλείφονται. Η αφηγηματική γραφή των παραμυθιών μένει πιστή στον πρωταρχικό στόχο του παραμυθιού, να διασκεδάσει και να τέρψει το κοινό του χωρίς περισσές καλλιτεχνικές ή ηθικές προθέσεις και λογοτεχνικά καμώματα.

Το βιβλίο επαναφέρει το θέμα του νεοελληνικού παραμυθιού, κυρίως, με τη μορφή που αυτό απαντά και διατηρείται και λιγότερο με την παραγωγή του σήμερα. Στην ερώτηση για τις συνθήκες διατήρησης του νεοελληνικού παραμυθιού η απάντηση φέρνει στο νου τις μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές που σηματοδότησαν τη μετάβαση από την αγροτική οικονομία στη κεφαλαιοκρατική και τις συνακόλουθες αλλαγές από τον αγροτικό στον αστικό τρόπο ζωής. Στα νέα κοινωνικά συμφραζόμενα, η προφορικότητα (έκφραση της οποίας αποτελεί και το παραμύθι), όταν δεν καταργείται, υπηρετείται μόνο μέσα από την τηλε επικοινωνία. Ο ζωτικός χώρος των παραμυθιών με τη συνάθροιση στο σπίτι, στο νυχτέρι, στην πλατεία στο καφενείο έχει αλωθεί από την τηλεόραση το ραδιόφωνο και τη χρήση άλλων ψυχαγωγικών μέσων. Τα παραμύθια, όσα έχουν διατηρηθεί έχουν χάσει την χρήση άλλων ψυχαγωγικών μέσων. Τα παραμύθια, όσα έχουν διατηρηθεί έχουν χάσει την φραστική τους ευελιξία, οι σύγχρονοι παραμυθάδες, όσοι υπάρχουν, εισάγουν νέα σχήματα, ενώ τα κείμενα συντομεύουν κατά πολύ.

Τα μαγικά παραμύθια με το επικό εύρος του λόγου περιορίζονται και επικρατούν κοσμικά, διηγηματικά με πιστευτές περιπέτειες των παραμυθοηρώων.

Η προφορική αφήγηση αλλά και ο τόπος και ο χρόνος άσκησης της αποτελούσε ένα μηχανισμό για την ενσωμάτωση του ατόμου στον κοινωνικό περίγυρο συμβάλλοντας στην κοινωνικοποίηση και την παιδεία του. Σήμερα το λαικό παραμύθι ως τυπωμένο γραπτό κείμενο έχει τη δύναμη να επιδρά στην ατομική φαντασία του αναγνώστη (παιδιού κυρίως και σπανιότερα ενήλικα) προσφέροντας ευχάριστη φυγή από την καθημερινότητα. Ο αναγνώστης ακολουθεί, πλέον, μια μοναχική διαδρομή απόλαυσης, διάφορη από εκείνη που προσφέρονταν στο πλαίσιο ομαδικότητας και συλλογικής διασκέδασης.

Το παραμύθι και γενικότερα η λαικη αφήγηση, έχοντας χάσει τους φυσικούς βιοτόπους (τη σύναξη στην πλατεία, στο νυχτέρι, στο καφενείο, στη θάλασσα, στο μύλο, στο σπίτι της γειτονιάς) μετατίθεται σε ένα νέο περιβάλλον. Βιότοποι των παραμυθιών γίνονται κατά κύριο λόγο οι παιδικοί σταθμοί και τα νηπιαγωγεία. Το παραμύθι, από είδος ψυχαγωγίας των ενηλίκων μεταπίπτει στην παιδική ηλικία και χρησιμοποιείται ως μέσο ηθικής διαπαιδαγώγησης. Στα νέα όρια πολλά μαγικά παραμύθια εξοστρακίζονται ή λογοκρίνονται για να απαλειφθεί κάθε ενδεχόμενο τραυματισμού της ευαίσθητης παιδικής ψυχής. Ωστόσο, η έννοια της αγριότητας στο λαικό παραμύθι είναι στιλιζαρισμένη, τυποποιημένη σε διακοσμητικό μοτίβο με κύριο στόχο την προώθηση της δράσης. Το παραμύθι εισάγει το παιδί στην πραγματικότητα από ένα δρόμο μυθικό, ο οποίος έχει μόνο το καλό να δίνει φτερά στην παιδική φαντασία για να πετά στο σύγχρονο ορθολογιστικό κόσμο. Τα πρότυπα που δίνουν τα παραμύθια δεν έχουν πλέον άμεση ανταπόκριση με την πραγματικότητα, το παιδί μπορεί εύκολα να υποδυθεί τον ένοπλο κάου μπόυ, αστυνομικό ή ληστή όχι όμως ένα παραμυθιακό ήρωα, ένα ανθρωποφάγο δράκο ή ένα ακατανίκητο βασιλόπουλο. O Max Luthi, ένας από τους κορυφαίους μελετητές των παραμυθιών, υποστηρίζει πως ότι γίνεται στο παραμύθι, ακόμη και στο πιο άγριο, δεν γίνεται με τρόπο ρεαλιστικό ή νατουραλιστικό, δεν περιγράφεται καθόλου πειστικά και οι δράσεις τελούνται σαν από φιγούρες φτιαγμένες από χαρτόνι.

Πρέπει να γίνεται λοιπόν λογοκρισία; Μήπως με τον τρόπο αυτό ένα μεγάλο μέρος των παραμυθιών οδηγείται στη λήθη; Πολλοί είναι οι μελετητές που πιστεύουν ότι μια μορφή λογοκρισίας υπήρχε πάντοτε. Πρόκειται για την προληπτική λογοκρισία που ασκεί η κοινότητα το σώμα των ακροατών των παραμυθιών. Στο ίδιο σώμα εντάσσεται και ο αφηγητής, ο παραμυθάς που αυτόματα προσαρμόζει την αφήγηση του στο ακροατήριο του στο πλαίσιο της επικοινωνιακής σχέσης που αναπτύσσει με αυτό. Στο βιβλίο Παραμύθια του χθες για παιδιά του σήμερα- 27 παλιά θεσσαλικά παραμύθια, η κυρία Βάνα Ανθοπούλου Καρυώτη καταθέτει την προσωπική της παραμυθιακή έκφραση σμιλεύοντας μνήμες παιδικές και ώριμα αναγνώσματα και δίνοντας στα παραμύθια που μεταπλάθει ένα απαλό χάδι προστασίας.

Τα λαικά παραμύθια επιλέγονται σήμερα κυρίως για να υπηρετήσουν εκπαιδευτικούς και παιδαγωγικούς στόχους και είναι αλήθεια ότι το πετυχαίνουν. Στο Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο της Λάρισας, όπως και σε άλλα Ελληνικά Μουσεία, τα ελληνικά παραμύθια εντάσσονται ω μέσα ή εργαλεία εφαρμογής εκπαιδευτικών προγραμμάτων καθώς με το θεματικό εύρος τους δίνουν πολλαπλά ερεθίσματα για την βιωματική προσέγγιση του προγράμματος. Η έναρξη ή η κατάληξη μιας εκπαιδευτικής δράσης με ένα ειδικά επιλεγμένο παραμύθι χαρίζει πάντα στην εμπειρία τη μορφή παραμυθιακής περιπέτειας που τελειώνει πάντα ώστα όλοι να ζουν καλά και μεις καλύτερα. (Μέρος του κειμένου που δημοσιεύεται ανακοινώθηκε από τη γράφουσα κατά την παρουσίαση του βιβλίου της Βάνας Ανθοπούλου Καρυώτη, Παραμύθια του χθες για παιδιά του σήμερα- 27 παλιά θεσσαλικά παραμύθια, στις 21 Δεκεμβρίου 2004 στο Χατζηγιάννειο Πνευματικό Κέντρο)

Το παραμύθι ως εργαλείο για την καλλιέργεια τεχνικών αφήγησης, ως εικαστικό σκηνικό, ως εργαλείο προσέγγισης και διερεύνησης κατά τα άλλα ορθολογικών φαινομένων, ως οικολογικός οδηγός για το σεβασμό της φύσης, συντάσσει ένα μακρύ κατάλογο για το πώς μπορεί να ενταχθεί στα σύγχρονα εκπαιδευτικά τεκταινόμενα. Τα Παραμύθια του χθες για παιδιά του σήμερα με το πλούσιο αφηγηματικό τους περιεχόμενο μας προσκαλούν αλλά και μας προκαλούν σε ατελείωτες μαγικές και φανταστικές περιπέτειες με αφετηρία το σχολείο, το μουσείο τη πινακοθήκη και φυσικά πρωταρχικά και αναντικατάστατα τον πυρήνα της καθημερινής ζωής μας, την οικογένεια.

Αν πιστεύουμε λοιπόν, ότι το παραμύθι δεν αποτελεί απλώς ένα απολίθωμα του παρελθόντος αλλά μπορεί να απευθύνεται στο σύγχρονο αναγνώστη, όχι μόνο παιδί αλλά και ενήλικα, να ικανοποιεί τις δικές του ανάγκες, να αποκαλύπτει τις αντιθέσεις και της δικής του ζωής, τότε τα 27 παλιά θεσσαλικά παραμύθια μπορούν να προσφέρουν παραμυθία- δηλαδή παρηγοριά- και στις δικές του, μικρές και μεγάλες, καθημερινές περιπέτειες και να τον μεταβάλλουν από παθητικό αναγνώστη σε ενεργό παραμυθοήρωα.

  • Στα μυθικά η ξωτικά παραμύθια, με βασιλοπούλες και βασιλόπουλα, γίγαντες, δράκους, αράπηδες, φτερωτά όντα κ.α. εντάσσονται τα παραμύθια, Η πιο όμορφη Τριανταφυλλιά, Ο κοντορεβιιθούλης, Οι τρεις μοίρες και ο Μήτσος, Η εξυπνάδα του Διαμαντή, Ο Σταχτομπιμπιλιάρης, Τα μαγικά δώρα του πατέρα, Το αραπάκι, Ο Τσελεμπή Περιστεράς, Ο Κοκοβγένης, Η βωβή Βασιλοπούλα, Οι τρεις χρυσές τρίχες του Δράκου, Τα δώρα της Βασιλοπούλας. Οι ήρωες στα μαγικά παραμύθια ανήκουν ταυτόχρονα σε δύο κόσμους, στον πραγματικό και τον υπερφυσικό και φέρνουν εις πέρας δύσκολες και επικίνδυνες αποστολές. Στα παραμύθια της συλλογής είναι χαρακτηριστική η υποχώρηση των έντονων υπερρεαλιστικών και μαγικών στοιχείων και μια προσπάθεια προσγείωσης στην πραγματικότητα που αντανακλά τα νέα κοινωνικά δεδομένα στον όψιμο χρόνο της συλλογήςΟι ήρωες στα μαγικά παραμύθια ανήκουν ταυτόχρονα σε δύο κόσμους, στον πραγματικό και τον υπερφυσικό και φέρνουν εις πέρας δύσκολες και επικίνδυνες αποστολές. Στα παραμύθια της συλλογής είναι χαρακτηριστική η υποχώρηση των έντονων υπερρεαλιστικών και μαγικών στοιχείων και μια προσπάθεια προσγείωσης στην πραγματικότητα που αντανακλά τα νέα κοινωνικά δεδομένα στον όψιμο χρόνο της συλλογής των παραμυθιών.
  • Στα διηγηματικά ή νοβελιστικά ή κοσμικά παραμύθια, που μοιάζουν με διηγήσεις από την πραγματική ζωή, εντάσσονται τα παραμύθια, Ο σοφός χωρικός, ο Γιάννης ο τρελοβασιλιάς, Ο σοφός Δικαστής, Η προσευχή της γριούλας, Οι παραωρίτες, Η Γρουναρού, Η Βασίλισσα Μυλωνού, Οι τρεις συμβουλές, Οι γρουνοκλέφτες. Οι ήρωες είναι απλοί άνθρωποι και το υλικό των παραμυθιών αφορά στον πραγματικό κόσμο και την καθημερινότητα.
  • Στα ευτράπελα ή σατυρικά παραμύθια που διηγούνται με περιπετειακό τρόπο και σκωπτική διάθεση παθήματα κουτών, τιμωρίες και ξεγελάσματα δράκων. Εδώ ανήκουν τα παραμύθια, Ο Νίκος ο Βιολιτζής, Ο Μυλωνάς και ο μπράτιμος, Ο ναύτης και ο διάβολος, Ο Θοδωρής και η Ξάνθω. Τα ευτράπελα παραμύθια έχουν έναν έντονο διδακτικό χαρακτήρα και πρόδηλη διάθεση νουθεσίας και παραδειγματισμού.
  • Στα θρησκευτικά ή συναξαριακά παραμύθια, που εμπνέονται από την Γραφή και τους βίους των Αγίων, ανήκουν τα παραμύθια, Ο θυμός του απόστολου Πέτρου, Ο θεός και ο χάρος.
  • (ΑΤ 332, Ο Χάρος Κουμπάρος),(ΑΤ 331, Ο διάβολος μέσα στο μπουκάλι), (ΑΤ 327-328, Ο Δεκατρής), (ΑΤ 742, Μυαλό έχω, παράδες δεν έχω)

Οι ήρωες στα μαγικά παραμύθια ανήκουν ταυτόχρονα σε δύο κόσμους, στον πραγματικό και τον υπερφυσικό και φέρνουν εις πέρας δύσκολες και επικίνδυνες αποστολές. Στα παραμύθια της συλλογής είναι χαρακτηριστική η υποχώρηση των έντονων υπερρεαλιστικών και μαγικών στοιχείων και μια προσπάθεια προσγείωσης στην πραγματικότητα που αντανακλά τα νέα κοινωνικά δεδομένα στον όψιμο χρόνο της συλλογής (ΑΤ 332, Ο Χάρος Κουμπάρος),(ΑΤ 331, Ο διάβολος μέσα στο μπουκάλι), (ΑΤ 327-328, Ο Δεκατρής), (ΑΤ 742, Μυαλό έχω, παράδες δεν έχω)

Λίνα Μουσιώνη

Επιμελήτρια του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου Λάρισας